بیماری هزار چهره چیست؟ | آشنایی با برخی از بیماری‌های هزار چهرهزمان مطالعه ۱۰ دقیقه

در این مقاله از تریتا، توضیح می‌دهیم بیماری هزار چهره چیست؟ سپس به طور مختصر برخی از بیماری‌های هزار چهره را همراه با علائم آن‌ها معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

بیماری هزار چهره چیست؟

در ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که بیماری هزار چهره چیست؟ در واقع بیماری هزار چهره، یک بیماری خاص نیست که علائم مشخص و روند درمانی خاصی داشته باشد. در عوض بیماری هزار چهره، بیماری‌ای است که علائم متفاوتی را افراد مختلف بروز می‌دهد و نتایج تست‌ها و آزمایش‌های بالینی نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علائم یک بیماری هزار چهره، در طول زمان می‌تواند تغییر کند یا مشابه بیماری مشخص دیگری شود.

در ادامه این مقاله، به توضیح چند نمونه از بیماری‌هایی که از آن‌ها با عنوان بیماری هزار چهره یاد می‌شود، می‌پردازیم و علائم آن‌ها را شرح می‌دهیم. بیماری‌هایی که در این مقاله در مورد آن‌ها بحث می‌شود، عبارتند از:

• کووید-۱۹
• لوپوس
• تب مالت
• وبا
• روماتیسم
• ام اس

کووید-۱۹ نیز یک بیماری هزار چهره است

کروناویروس‌ها نوعی ویروس هستند. انواع مختلفی از آن‌ها وجود دارد و برخی علل بیماری هستند. یکی از کروناویروس‌هایی که در سال ۲۰۱۹ شناسایی شد، SARS-CoV-۲، باعث بیماری همه‌گیر تنفسی کووید-۱۹ می‌شود. ​کووید-۱۹ می‌تواند شدید باشد و باعث مرگ میلیون ها نفر در سراسر جهان و همچنین ایجاد مشکلات سلامتی پایدار در برخی از کسانی که از این بیماری جان سالم به در برده‌اند، شده‌ است.

ویروس کرونا می‌تواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند. خوشبختانه، واکسن کووید-۱۹ ساخته شده و برنامه‌های واکسیناسیون در سراسر جهان در حال پیشرفت است. راه پیشگیری از این بیماری، رعایت فاصله فیزیکی، ماسک زدن، رعایت بهداشت دست و دور ماندن از دیگران در صورت احساس بیماری است.​

علائم کووید-۱۹ عبارتند از:

• سرفه تب
• تنگی نفس یا مشکل تنفسی
• درد بدن و عضلات
• گلودرد
• از دست احساس بینایی یا چشایی
• اسهال
• سردرد
• خستگی
• حالت تهوع یا استفراغ
• آبریزش بینی

کووید-۱۹ از طریق یک تست آزمایشگاهی تشخیص داده می‌شود، زیرا تشخیص این بیماری تنها از طریق معاینه دشوار است و بسیاری از علائم و نشانه‌های کووید-۱۹ می‌توانند ناشی از بیماری‌های دیگر باشند. همچنین، برخی از افراد مبتلا به کرونا ویروس هیچ نشانه‌ای ندارند.

بیماری هزار چهره لوپوس چیست؟

لوپوس یک بیماری است که وقتی سیستم ایمنی بدن به بافت‌ها و اندام‌های خود حمله می‌کند، رخ می‌دهد. لذا یک بیماری خودایمنی نیز می‌یاشد. التهاب ناشی از لوپوس می‌تواند سیستم‌های مختلف بدن از جمله مفاصل، پوست، کلیه‌ها، سلول‌های خونی، مغز، قلب و ریه‌ها را تحت‌تاثیر قرار دهد.

تشخیص لوپوس می‌تواند دشوار باشد چون علائم و نشانه‌های آن اغلب مانند بیماری‌های دیگر است. مشخص‌ترین نشانه لوپوس، جوش صورت است که شبیه به بال‌های پروانه‌ای است که از هر دو گونه باز می‌شودکه در بسیاری از موارد مبتلا به لوپوس و نه در همه‌ی آن‌ها رخ می‌دهد. ​برخی افراد طوری به دنیا می‌آیند که احتمال بیشتری دارد به لوپوس مبتلا شوند. خطر ابتلا به لوپوس ممکن است با عفونت‌ها، داروهای خاص و یا حتی نور خورشید افزایش یابد.

هیچ دو مورد مبتلا به لوپوس، دقیقا شبیه هم نیستند. علائم و نشانه‌های لوپوس، ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شوند و یا به آرامی رشد کنند، ممکن است خفیف یا شدید و یا موقتی یا دائمی باشند. بیشتر افراد مبتلا به لوپوس بیماری ملایمی دارند که با دوره‌های عود کننده مشخص می‌شود.به این ترتیب که علائم و نشانه‌ها برای مدتی بدتر می‌شوند، سپس بهبود می‌یابند و یا حتی برای مدتی به طور کامل ناپدید می‌شوند.

علائم و نشانه‌های بیماری لوپوس که شما تجربه می‌کنید به این بستگی دارد که کدام سیستم بدن از این بیماری تاثیر می‌پذیرد. رایج‌ترین علایم و نشانه‌ها عبارتند از:

• خستگی
• تب
• درد مفاصل، سفت شدگی و تورم
• جوش پروانه‌ای شکل بر روی صورت که گونه‌ها و پل بینی را می پوشاند و یا در جای دیگری از بدن پیچ و تاب می‌خورد.
• ضایعات پوستی که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ظاهر و یا بدتر می‌شوند.
• آبی شدن یا سفید شدن انگشتان دست در هنگامی که در معرض سرما و یا دوره‌های استرس‌زا قرار می‌گیرند.
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه خیکی چشم
• سردرد، سردرگمی و از دست دادن حافظه

علت وقوع لوپوس در بیشتر موارد ناشناخته است، اما برخی از محرک‌های بالقوه آن عبارتند از:

• نور خورشید: قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن است باعث آسیب‌های پوستی لوپوسی شود و یا باعث واکنش داخلی در افراد مستعد شود.
• عفونت: داشتن عفونت می‌تواند باعث شروع لوپوس شود و یا باعث عود بیماری در برخی افراد شود.
• ​​​​​​​​مصرف برخی داروها: لوپوس را می توان با انواع خاصی از داروهای فشار خون، داروهای ضد تشنج و آنتی‌بیوتیک‌ها تحریک کرد. افرادی که مبتلا به لوپوس ناشی از دارو هستند معمولا وقتی که مصرف دارو را متوقف می‌کنند، بهتر می‌شوند. علائم بیماری به ندرت ممکن است حتی پس از قطع دارو نیز باقی بماند.

​تب مالت | انتقال بیماری از دام به انسان

​تب مالت یک بیماری عفونی است که توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که از طریق حیوانات به انسان سرایت می‌کنند. اگر شیر، پنیر و یا دیگر محصولات لبنی غیر پاستوریزه را از یک حیوان آلوده مصرف کنید ممکن است به تب مالت دچار شوید. با اینکه تب مالت بیماری نادر است، اما مبتلا شدن به آن از طریق هوا و یا از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده نیز ممکن است. ​گوسفند، گاو، بز، خوک و سگ حیواناتی هستند که اغلب به تب مالت آلوده هستند.

​​​​​​​​علائم تب مالت می‌تواند چند روز تا چند ماه پس از عفونت پیشرفت کند. ​تب مالت می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم اولیه را ایجاد کند که شبیه به آنفولانزا هستند:

• تب
• تعرق
• لرز
• خستگی
• بی‌اشتها بودن
• سردرد
• درد در عضلات، مفاصل و یا کمر

برخی از نشانه‌های دیگر ممکن است برای مدت طولانی باقی بمانند، موقتی باشند و یا هرگز از بین نروند. مانند:

• تب مکرر
• ورم مفاصل (‏التهاب مفاصل)‏
• تورم ناحیه تناسلی در مردان
• تورم قلب
• تورم کبد
• علائم عصبی
• خستگی مزمن
• افسردگی

تب مالت از باکتری بروسلا ناشی می‌شود که انسان‌ها ممکن است از حیوانات آلوده و یا محصولات حیوانی آلوده به آن مبتلا شوند. ​رایج‌ترین روش مواجه شدن انسان با این بیماری به شرح زیر است:

• ​​​​​​​​خوردن محصولات لبنی خام آلوده به بروسلا
• استنشاق هوای آلوده با باکتری بروسلا
• داشتن زخم باز و لمس کردن خون و یا مایع بدن حیوانات آلوده

اکثر موارد تب مالت ناشی از خوردن محصولات غذایی آلوده هستند. مانند:

• ​​​​​​​​شیر یا پنیری که به درستی پاستوریزه نشده باشد.
• گوشت خام

لذا مهم است که اطمینان حاصل کنید، شیر مصرفی شما پاستوریزه است.

بیماری هزار چهره روماتیسم (آرتریت روماتوئید) چیست؟

آرتریت روماتوئید یک بیماری التهابی مزمن است که می‌تواند فراتر از مفاصل را تحت‌تاثیر قرار دهد. در برخی افراد، این بیماری می‌تواند به طیف گسترده‌ای از سیستم‌های بدن از جمله پوست، چشم‌ها، ریه‌ها، قلب و عروق خونی آسیب برساند. ​روماتیسم زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های بدن حمله می‌کند. ​

برخلاف آسیب ناشی از فرسودگی و پارگی در آرتروز، آرتریت روماتوئید بر پوشش مفاصل تاثیر می‌گذارد و باعث تورم دردناکی می‌شود که در نهایت می‌تواند منجر به فرسایش استخوان و تغییر شکل مفصل شود. التهاب مرتبط با آرتریت روماتوئید چیزی است که می‌تواند به دیگر بخش‌های بدن نیز آسیب برساند. در حالی که انواع جدید داروها، گزینه‌های درمانی را به طور چشمگیری بهبود داده‌اند، اما آرتریت روماتوئید شدید هنوز هم می‌تواند منجر به معلولیت‌های فیزیکی شود. ​

علایم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید ممکن است شامل:

• ​​​​​​​​درد، گرم شدن و ورم مفاصل.
• ​​​​​​​​سفتی مفاصل که معمولا صبح‌ها و بعد از عدم فعالیت بدتر می‌شود.
• ​​​​​​​​خستگی، تب و از دست دادن اشتها​​​​​​​​

آرتریت روماتوئید اولیه، معمولا مفاصل کوچک‌تر را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، به خصوص مفاصلی که انگشتان دست را به دست و انگشتان پا را به پا متصل می‌کنند. ​با پیشرفت این بیماری، علائم اغلب به مچ دست‌ها، زانوها، مچ پاها، آرنج‌ها، باسن و شانه‌ها گسترش می‌یابند. در اغلب موارد، علائم در مفاصل یکسان و در هر دو طرف بدن رخ می‌دهند. ​حدود ۴۰ درصد از افرادی که مبتلا به آرتریت روماتوئید هستند، علائم و نشانه‌هایی را نیز تجربه می‌کنند که مفاصل را درگیر نمی‌کنند. مناطقی که ممکن است تحت‌تاثیر قرار گیرند عبارتند از:

• پوست
• چشم‌ها
• ریه‌ها
• قلب​​​​​​​​
• کلیه‌ها
• غدد بزاقی
• باف عصبی
• مغز استخوان
• عروق خونی

علائم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید ممکن است از نظر شدت متفاوت و حتی ممکن است موقتی باشند. با گذشت زمان، آرتریت روماتوئید می‌تواند مفاصل را از حالت طبیعی خارج کند و آن را از حالت طبیعی خارج کند.

وبا | چهره‌‌های فراوان

وبا یک بیماری حاد و اسهالی است که به خاطر عفونت روده با باکتری ویبریو کلرا ایجاد می‌شود. تخمین زده می‌شود که سالانه ۲.۹ میلیون مورد مبتلا و ۹۵۰۰۰ مرگ ناشی از وبا در سراسر جهان رخ می‌دهد. عفونت ناشی از وبا، اغلب خفیف و یا بدون علائم است اما می‌تواند شدید باشد. تقریبا ۱ نفر از هر ۱۰ نفری که مبتلا به وبا می‌شوند، علائم شدیدی مثل اسهال آبکی، استفراغ و گرفتگی عضلات پا را بروز می‌دهند. در این افراد، از دست دادن سریع مایعات بدن منجر به بی‌آبی و شوک می‌شود. بدون انجام دادن درمان، مرگ می‌تواند در عرض چند ساعت رخ دهد. ​

وبا می‌تواند از طریق نوشیدن آب و یا خوردن غذای آلوده به باکتری وبا به انسان منتقل شود. در یک اپیدمی، منبع آلودگی معمولا مدفوع فرد عفونی است که آب یا غذا را آلوده می‌کند. این بیماری می‌تواند به سرعت در نواحی با تصفیه نامناسب فاضلاب و آب آشامیدنی گسترش یابد. عفونت وبا، به احتمال زیاد به طور مستقیم از فردی به فرد دیگر سرایت نمی‌کند؛ بنابراین تماس اتفاقی با فرد آلوده عامل خطری برای بیمار شدن نیست.

​ام اس، بیماری عصبی هزار چهره

بیماری اسکلروز چندگانه (Multiple Sclerosis)‏ یا بیماری ام اس، یک بیماری ناتوان‌کننده مغز و نخاع (‏سیستم عصبی مرکزی) ‏است. در بیماری MS، سیستم ایمنی به غلاف محافظی (‏میلین) ‏حمله می‌کند که رشته‌های عصبی را پوشش می‌دهد و این امر باعث بروز مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می‌شود. در نهایت، این بیماری می‌تواند باعث آسیب دائمی و یا بدتر شدن وضعیت اعصاب بدن شود.

علائم و نشانه‌های بیماری ام اس بسیار متفاوت هستند و به میزان آسیب عصب و اینکه کدام عصب تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، بستگی دارند. برخی افراد مبتلا به MS شدید ممکن است توانایی راه رفتن مستقل را به صورت کلی از دست بدهند، در حالی که ممکن است برخی دیگر، دوره‌های طولانی را بدون هیچ گونه علائم جدیدی از بیماری ام اس سپری کنند و وضع خوبی داشته باشند. ​هنوز هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد. با این حال، درمان‌های موجود می‌توانند به بهبود سرعت حملات، اصلاح دوره بیماری و مدیریت علائم بیماری ام اس کمک کنند.

​​​​​​​​علائم ام اس، ممکن است بسته به محل رشته‌های عصبی آسیب‌دیده، از فردی به فرد دیگر و در طول دوره بیماری متفاوت باشند. با این حال، علائم بیماری ام اس، اغلب بر حرکت تاثیر می‌گذارند، مانند:

• بی‌حسی و یا ضعف در یک یا چند اندام، که به طور معمول در یک طرف بدن و یا پاها و تنه رخ می‌دهد. ​
• احساس کردن شوک الکتریکی که با حرکات گردن به ویژه خم کردن گردن به سمت جلو رخ می‌دهد (‏علامت لرمیت)‏.​
• لرزش، عدم هماهنگی یا راه رفتن ناپایدار.

​​​​​​​​ایجاد مشکلات در بینایی نیز رایج است، از جمله:

• از دست دادن بینایی جزئی یا کامل، معمولا در یک چشم در یک زمان، اغلب با درد در طول حرکت چشم.
• دوبینی به مدت طولانی
• تار شدن میدان دید

علائم بیماری ام اس ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:

• لکنت زبان
• خستگی
• سرگیجه
• احساس سوزنی سوزنی شدن یا درد در بعضی از بخش‌های بدن
• مشکلات مربوط به عملکرد جنسی، روده و مثانه

اگر علائم فوق را به دلایل نامعلومی تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید.

منبع: UHN، MayoClinic، MayoClinic2، HopkinsMedicine، EveryDayHealth، CDC