بیماری ام اس چیست؟ | همه چیز در مورد علائم و درمان بیماری ام اسزمان مطالعه ۱۷ دقیقه

بیماری اسکلروز چندگانه (Multiple Sclerosis)‏ یا بیماری ام اس، یک بیماری ناتوان‌کننده مغز و نخاع (‏سیستم عصبی مرکزی) ‏است. در بیماری MS، سیستم ایمنی به غلاف محافظی (‏میلین) ‏حمله می‌کند که رشته‌های عصبی را پوشش می‌دهد و این امر باعث بروز مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می‌شود. در نهایت، این بیماری می‌تواند باعث آسیب دائمی و یا بدتر شدن وضعیت اعصاب بدن شود. در این مقاله از تریتا، بررسی می‌کنیم که بیماری ام اس چیست؟ چه علائمی دارد؟ و چگونه می‌توان ام اس را درمان کرد. با ما همراه باشید.

علائم و نشانه‌های بیماری ام اس بسیار متفاوت هستند و به میزان آسیب عصب و اینکه کدام عصب تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، بستگی دارند. برخی افراد مبتلا به MS شدید ممکن است توانایی راه رفتن مستقل را به صورت کلی از دست بدهند، در حالی که ممکن است برخی دیگر، دوره‌های طولانی را بدون هیچ گونه علائم جدیدی از بیماری ام اس سپری کنند و وضع خوبی داشته باشند. ​هنوز هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد. با این حال، درمان‌های موجود می‌توانند به بهبود سرعت حملات، اصلاح دوره بیماری و مدیریت علائم بیماری ام اس کمک کنند.

علائم بیماری ام اس چیست؟

​​​​​​​​علائم و نشانه‌های بیماری ام اس، ممکن است بسته به محل رشته‌های عصبی آسیب‌دیده، از فردی به فرد دیگر و در طول دوره بیماری متفاوت باشند. با این حال، علائم بیماری ام اس، اغلب بر حرکت تاثیر می‌گذارند، مانند:

• بی‌حسی و یا ضعف در یک یا چند اندام، که به طور معمول در یک طرف بدن و یا پاها و تنه رخ می‌دهد. ​
• احساس کردن شوک الکتریکی که با حرکات گردن به ویژه خم کردن گردن به سمت جلو رخ می‌دهد (‏علامت لرمیت)‏.​
• لرزش، عدم هماهنگی یا راه رفتن ناپایدار.

​​​​​​​​ایجاد مشکلات در بینایی نیز رایج است، از جمله:

• از دست دادن بینایی جزئی یا کامل، معمولا در یک چشم در یک زمان، اغلب با درد در طول حرکت چشم.
• دوبینی به مدت طولانی
• تار شدن میدان دید

علائم بیماری ام اس ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:

• لکنت زبان
• خستگی
• سرگیجه
• احساس سوزنی سوزنی شدن یا درد در بعضی از بخش‌های بدن
• مشکلات مربوط به عملکرد جنسی، روده و مثانه

اگر علائم فوق را به دلایل نامعلومی تجربه کردید به پزشک مراجعه کنید.

روند بیماری ام اس به چه صورت است؟

بیشتر افراد مبتلا به MS، یک دوره بیماری عودکننده-فروکش‌کننده دارند. آن‌ها دوره‌های علائم یا عودهای بیماری را تجربه می‌کنند که در طول روزها یا هفته‌ها گسترش می‌یابند و معمولا به طور جزئی یا کامل بهبود می‌یابند. این عودها با دوره‌های آرام بهبود بیماری که ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد، دنبال می‌شوند.

افزایش‌ اندک در دمای بدن می‌تواند به طور موقت علائم و نشانه‌های MS را بدتر کند، اما اینها به عنوان بازگشت بیماری ام اس در نظر گرفته نمی‌شوند. حداقل ۵۰ درصد از کسانی که MS عودکننده-فروکشکننده دارند، ظرف ۱۰ تا ۲۰ سال از شروع بیماری، در نهایت با پیشرفت پایدار از علائم بیماری ام اس روبرو هستند. چنین چیزی با نام ام اس پیش‌رونده ثانویه (secondary-progressive MS) شناخته می‌شود.

بدتر شدن علائم معمولا مشکلاتی در تحرک و راه رفتن به وجود می‌آورد. میزان پیشرفت بیماری در میان افراد مبتلا به ام اس پیش‌رونده‌ی ثانویه بسیار متفاوت است. برخی افراد مبتلا به MS شروع تدریجی و پیشرفت مداوم علائم و نشانه‌ها را بدون بازگشت تجربه می‌کنند، که با عنوان MS پیشرونده اولیه شناخته می‌شود.

دلیل به وجود آمدن بیماری ام اس چیست؟

علت بیماری اسکلروز چندگانه ناشناخته است. این بیماری، یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند. در MS، سیستم ایمنی ماده چربی که رشته‌های عصبی را در مغز و نخاع محافظت می‌کند، یعنی میلین را از بین می‌برد. میلین می‌تواند با پوشش عایق بر روی سیم‌های برق مقایسه شود.

زمانی که میلین محافظ آسیب می‌بیند و فیبر عصبی در معرض آسیب قرار می‌گیرد، پیام‌هایی که در طول آن فیبر عصبی حرکت می‌کنند ممکن است کند یا مسدود شوند. هنوز معلوم نیست چرا ام اس در برخی از افراد بروز پیدا می‌ند اما در برخی دیگر خیر. به نظر می‌رسد که ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی در به وجود آمدن بیماری ام اس و علائم آن دخیل باشند.

عوامل خطر بیماری ام اس چیست؟

عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهند:

• سن: MS می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما شروع آن معمولا در حدود ۲۰ و ۴۰ سالگی است. با این حال، افراد جوان‌تر و مسن‌تر هم ممکن است تحت‌تاثیر این بیماری قرار گیرند.
• جنسیت: احتمال دارد که زنان دو یا سه برابر بیشتر از مردان دچار بیماری ام اس شوند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادرانتان MS داشته باشد، شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارید.
• عفونت‌های خاص: انواع مختلفی از ویروس‌ها به MS مرتبط شده‌اند، از جمله اپستین-بار؛ ویروسی که باعث مونونوکلئوز عفونی می‌شود.
• نژاد: سفیدپوستان، به ویژه آن‌هایی که از نژاد اروپای شمالی هستند، در معرض بیش‌ترین خطر ابتلا به بیماری ام اس قرار دارند. مردم آسیایی، آفریقایی یا بومی آمریکایی کم‌ترین خطر را دارند.
• اقلیم: MS در کشورهای با آب و هوای معتدل، از جمله کانادا، شمال ایالات‌متحده، نیوزیلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا بسیار شایع‌تر است.
• ویتامین D: پایین بودن سطوح ویتامین D و قرار گرفتن کم در معرض نور خورشید با خطر بیشتری از دچار شدن به ام اس در ارتباط است.
• برخی از بیماری‌های خودایمنی: اگر فردی اختلالات خودایمنی دیگری مثل بیماری‌های تیروئید، کم‌خونی بدخیم، پسوریازیس، دیابت نوع ۱ و یا بیماری‌های التهابی روده داشته باشد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به MS قرار دارد. ​
• مصرف دخانیات: کسانی که دخانیات مصرف می‌کنند که علائم ام اس را تجربه می‌کنند، احتمال اینکه به MS دچار شده باشند، بیشتر از کسانی است که دخانیات مصرف نمی‌کنند. همچنین این افراد در معرض خطر بیشتری از ام اس پیش‌رونده ثانویه هستند.

مشکلاتی که بیماری ام اس ایجاد می‌کند، چیست؟

افراد مبتلا به بیماری ام اس، ممکن است دچار مشکلات زیر نیز بشوند:

• سفتی و یا اسپاسم عضلانی
• فاج شدن، معمولا در پاها
• مشکلات مثانه، روده و یا عملکرد جنسی
• تغییرات روانی مانند فراموشی یا نوسانات خلق
• افسردگی
• صرع

راه تشخیص بیماری ام اس چیست؟

​هیچ تست خاصی برای تشخیص بیماری MS وجود ندارد.​ در عوض، این بیماری را با رد کردن گزینه‌های احتمالی که علائم مشابهی با MS دارند، تشخیص می‌دهند. احتمالا، پزشک با بررسی سابقه‌ی بیمار و معاینه پزشکی کامل، کار خود را شروع کند. در این صورت پزشک می‌تواند انجام برخی از تست‌ها را توصیه کند:

• آزمایش خون، برای کمک به رد کردن بیماری‌های دیگر با علائمی شبیه به MS به کار گرفته می‌شود. در حال حاضر تست‌هایی برای بررسی بیومارکرهای خاص مرتبط با MS، در حال توسعه هستند و می‌توانند به تشخیص بیماری MS کمک کنند.
• پونکسیون کمری، که در آن یک نمونه کوچک از مایع مغزی-نخاعی برای آنالیز آزمایشگاهی از کانال نخاعی برداشته می‌شود. این نمونه می‌تواند اختلالات پادتن‌ها را نشان دهد که با MS در ارتباط هستند. همچنین، پونکسیون کمری می‌تواند به رد عفونت و دیگر شرایطی کهعلائم مشابه با MS دارند، کمک کند.
• MRI، که می‌تواند نواحی درگیر با MS (‏ضایعات) ‏روی مغز و نخاع ر​ا نشان دهد. ممکن است به فرد، قبل از انجام آزمایش، یک ماده حاجب برای برجسته کردن ضایعات تزریق شود که نشان می‌دهد بیماری در فاز فعال قرار دارد.
• تست‌های پتانسیل برانگیخته، که سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط سیستم عصبی را در پاسخ به محرک ثبت می‌کنند. یک تست پتانسیل برانگیخته، ممکن است از محرک‌های بصری یا محرک‌های الکتریکی استفاده کند. در این تست‌ها، شما یک الگوی بصری در حال حرکت را تماشا می‌کنید، یا ایمپالس‌های الکتریکی کوتاه به اعصاب در پاها و بازوهایتان اعمال می‌شوند. در نهایت، الکترودها اندازه‌گیری می‌کنند که اطلاعات چقدر سریع در مسیرهای عصبی شما حرکت می‌کنند. ​

در بیشتر افراد مبتلا به MS عود کننده-فروکش کننده، تشخیص بیماری نسبتا ساده است و براساس یک الگوی علائم سازگار با بیماری انجام می‌شود و اسکن‌های تصویربرداری مغز مانند MRI نیز آن را تایید می‌کنند. ​تشخیص MS می‌تواند در افراد با علائم غیر معمول یا بیماری پیشرونده دشوارتر باشد. در این موارد،ممکن است آزمایش بیشتر با آنالیز مایع مغزی-نخاعی، پتانسیل‌های برانگیخته و تصویربرداری اضافی مورد نیاز باشد.

راه درمان بیماری ام اس چیست؟

هنوز هیچ درمان مستقیمی برای بیماری ام اس وجود ندارد. درمان‌های موجود، معمولا بر سرعت بخشیدن به بهبودی از حملات، کند کردن پیشرفت بیماری و مدیریت علائم MS تمرکز دارد. برخی افراد هم علائم ملایمی دارند که هیچ درمانی برای آن‌ها لازم نیست. ​

درمان‌های موجود برای حملات بیماری ام اس چیست؟ ​

• کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزولون خوراکی و متیل پردنیزولون وریدی برای کاهش التهاب عصب تجویز می‌شوند. عوارض جانبی آن‌ها می‌تواند شامل بی‌خوابی، افزایش فشار خون، افزایش سطح گلوکز خون، نوسانات خلقی و نگهداری مایعات باشد.
• تبادل پلاسما (‏پلاسمافرز)‏، بخش مایع بخشی از خون (‏پلاسما) ‏حذف شده و از سلول‌های خونی جدا می‌شود. سپس سلول‌های خون با محلول پروتئین (‏آلبومین) ‏ترکیب می‌شوند و به بدن باز می‌گردند. اگر علائم بیمار جدید و شدید باشند و به استروئید پاسخی ندهند، ممکن است از تبادل پلاسما استفاده شود.

راهکارهای درمانی برای کند کردن سرعت رشد بیماری ام اس چیست؟

برای MS اولیه پیشرونده، اکرلیزومب jنها درمان تغییر دهنده روند بیماری است که توسط FDA نیز مورد تایید قرار گرفته است. کسانی که این درمان را دریافت می‌کنند، نسبت به کسانی که درمان نمی‌شوند، در معرض احتمال پیشرفت کمتری از بیماری ام اس خواهند بود. ​برای MS عود کننده-فروکش کننده، چندین روش درمانی برای اصلاح بیماری وجود دارد. ​

بیشتر پاسخ‌های ایمنی مربوط به MS در مراحل اولیه بیماری رخ می‌دهد. درمان تهاجمی با این داروها در سریع‌ترین زمان ممکن می‌تواند میزان عود را کاهش دهد، شکل‌گیری ضایعات جدید را کند کند، و به طور بالقوه خطر آتروفی مغز و تجمع ناتوانی را کاهش دهد. ​بسیاری از درمان‌های تغییردهنده روند بیماری که برای درمان MS استفاده می‌شوند، خطرات قابل‌ توجهی برای سلامت فرد دارند. انتخاب درمان مناسب برای بیمار؛ به در نظر گرفتن دقیق عوامل بسیاری، از جمله مدت‌ زمان و شدت بیماری، اثربخشی درمان‌های MS قبلی، مسائل بهداشتی دیگر، هزینه، و وضعیت فرزندداری بستگی خواهد داشت. گزینه‌های درمانی برای MS عود کننده-فروکش کننده شامل داروهای تزریقی و خوراکی است.​ درمان‌های تزریقی شامل موارد زیر هستند:

• داروهای بتا اینترفرونی: این داروها در میان رایج‌ترین داروهایی هستند که برای درمان بیماری ام اس تجویز می‌شوند. این داروها زیر پوست و یا به عضله تزریق می‌شوند و می‌توانند تعداد و شدت عودها را کاهش دهند. عوارض جانبی اینترفرون‌ها ممکن است علائم آنفولانزا و واکنش‌هایی در محل تزریق باشد. برای کنترل آنزیم‌های کبدی به آزمایش‌های خون نیاز خواهید داشت، زیرا آسیب کبدی یکی از عوارض جانبی استفاده از اینترفرون است. بدن افرادی که از اینترفرون استفاده می‌کنند ممکن است پادتن‌های خنثی‌کننده‌ای را تولید کند که می‌تواند اثربخشی دارو را کاهش دهد. ​
• گلاتیرامر استات (‏کوپاکسون، گلاتوپا)‏: این دارو ممکن است به جلوگیری از حمله سیستم ایمنی بدن، به میلین کمک کند و باید در زیر پوست تزریق شود. عوارض جانبی آن می‌تواند سوزش پوست در محل تزریق باشد. ​

برخی از داروهای خوراکی برای درمان‌ بیماری ام اس

• فینگولیمود: این داروی خوراکی می‌تواند میزان عود را کاهش دهد. ​پس از مصرف این دارو، باید ضربان قلب و فشار خون خود را به مدت شش ساعت بعد از اولین دوز مورد بررسی قرار داد، زیرا ممکن است ضربان قلب کند شود.
• دی متیل فومارات: این داروی نیز می‌تواند عودها را کاهش دهد. عوارض جانبی این دارو سرخ شدن، اسهال، تهوع و کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون باشد. این دارو به نظارت منظم بر آزمایش خون نیاز دارد.
• دیروکسیمل فومارات: این کپسول شبیه به دی‌متیل فومارات است اما به طور معمول باعث عوارض جانبی کمتری می‌شود و برای درمان بیماری ام اس به تایید رسیده است.
• تریفلونومید: این داروی خوراکی نیز برای کاهش دادن میزن عود به کار می‌رود. تریفلونومید می‌تواند باعث آسیب به کبد، ریزش مو و دیگر عوارض جانبی شود. این دارو با نقایص مادرزادی که هم زنان و هم مردان دریافت می‌کنند نیز در ارتباط است. بنابراین هنگام مصرف این دارو و تا دو سال بعد از آن از روش‌های پیش‌گیری از بارداری استفاده بکنید. زوج‌هایی که می‌خواهند برای بارداری اقدام کنند، باید با پزشک در مورد راه‌های سرعت بخشیدن به حذف دارو از بدن صحبت کنند. این دارو به نظارت منظم بر آزمایش خون نیاز دارد.
• سیپونیمود: تحقیقات نشان می‌دهد که این داروی خوراکی، می‌تواند میزان عود را کاهش دهد و به سرعت پیشرفت بیماری ام اس را کاهش دهد. همچنین، این دارو برای MS پیش‌رونده ثانویه نیز تایید شده است. عوارض جانبی احتمالی این دارو شامل عفونت‌های ویروسی، مشکلات کبدی و کم شدن گلبول‌های سفید خون است. سایر عوارض جانبی احتمالی می‌تواند شامل تغییر در ضربان قلب، سردرد و مشکلات بینایی باشد. سیپونیمود برای جنین در حال رشد مضر است، بنابراین زنانی که ممکن است باردار شوند باید از روش‌های پیش‌گیری از بارداری در زمان مصرف این دارو و به مدت ۱۰ روز پس از توقف مصرف دارو استفاده کنند. برخی ممکن است نیاز داشته باشند که ضربان قلب و فشار خون آن‌ها به مدت شش ساعت بعد از دوز اول مصرف این دارو کنترل شود. این دارو نیز، نیاز به نظارت منظم بر آزمایش خون دارد.
• کلادریبین: این دارو به طور کلی به عنوان درمان دوم برای افراد مبتلا به MS عود کننده-فروکش کننده تجویز می‌شود. همچنین برای درمان MS پیش‌رونده ثانویه نیز تایید شده است. این دارو در دو دوره تجویز می‌شود که هر دوره دو هفته‌ است و در طول دو سال ادامه دارد. عوارض جانبی این دارو شامل عفونت‌های تنفسی فوقانی، سردرد، تومور، عفونت‌های جدی و کاهش سطح گلبول‌های سفید خون است. افرادی که عفونت مزمن یا سرطان فعال دارند نباید از این دارو استفاده کنند و زنانی که باردار هستند یا کودکی را شیر می‌دهند نیز نباید از این دارو استفاده کنند. همه مردان و زنان باید هنگام مصرف این دارو و شش ماه بعد از آن از روش‌های پیش‌گیری از بارداری استفاده کنند. ممکن است نیاز به نظارت با آزمایش خون در حین مصرف کلادریبین نیاز باشد.

برخی از داروهای تزریقی برای درمان ام اس

• اکرلیزومب: این داروی مونوکلونال آنتی‌بادی انسانی، تنها DMT تایید شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان هر دو نوع عودکننده-فروکش‌‌کننده و پیش‌رونده اولیه از MS است. آزمایش‌ها بالینی نشان داده که این دارو، میزان عود در بیماری‌های عود کننده را کاهش می‌دهد و بدتر شدن ناتوانی را در هر دو نوع بیماری کاهش می‌دهد. اکرلیزومب از طریق تزریق داخل وریدی توسط یک متخصص پزشکی تزریق می‌شود. عوارض جانبی مربوط به تزریق، می‌تواند سوزش در محل تزریق، فشار خون پایین، تب و حالت تهوع باشد. برخی افراد ممکن است قادر به دریافت این دارو نباشند؛ مانند کسانی که عفونت هپاتیت B دارند. همچنین اکرلیزومب می‌تواند خطر عفونت و برخی از انواع سرطان، به ویژه سرطان سینه را افزایش دهد.
• ناتالیزومب: این دارو برای جلوگیری از حرکت سلول‌های ایمنی از جریان خون به مغز و نخاع طراحی شده است که می‌توانند به مغز و نخاع آسیب وارد کنند. ممکن است این دارو به عنوان خط اولین گزینه درمان برای برخی افراد دارای MS شدید و یا به عنوانگزینه دوم درمان دیگر بیماران در نظر گرفته شود.
• آلمتوزومب: این دارو با هدف قرار دادن یک پروتئین بر روی سطح سلول‌های ایمنی و از بین بردن سلول‌های سفید خون، به کاهش خطر بازگشت MS کمک می‌کند. این اثر می‌تواند آسیب عصبی احتمالی ناشی از گلبول‌های سفید خون را محدود کند. اما خطر عفونت و اختلالات خودایمنی، از جمله خطر بالای بیماری‌های خود ایمنی تیروئید و بیماری‌های کلیوی نادر با واسطه ایمنی را نیز افزایش می‌دهد. درمان با آلمتوزومب، شامل پنج روز متوالی تزریق دارو و به دنبال آن سه روز دیگر از تزریق در سال بعد است. واکنش‌های تزریقی نسبت به آلمتوزومب رایج هستند. این دارو تنها از طریق ارائه دهندگان مجاز در دسترس است و افراد تحت درمان با این دارو باید در یک برنامه ویژه نظارت بر ایمنی مواد مخدر ثبت شوند. معمولا آلمتوزومب برای کسانی که MS پیش‌رونده دارند یا به عنوان گزینه دوم درمان برای بیمارانی که یک داروی MS دیگر برای آن‌ها موثر نبوده است، توصیه می‌شود.

درمان‌های موجود برای علائم و نشانه‌های MS

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند قدرت ماهیچه را افزایش دهد و برخی از علائم بیماری را کاهش دهد. ​فیزیوتراپیست می‌تواند تمرین‌های کششی و تقویتی را به بیمار آموزش دهد و به او نشان دهد که چگونه از برخی وسایل برای آسان‌تر کردن امور روزمره استفاده کند. فیزیوتراپی در کنار تحرک در صورت لزوم، می‌تواند به کنترل ضعف پا و دیگر مشکلات راه رفتن که اغلب به MS مرتبط هستند نیز کمک کند. ​
• شل‌کننده‌های عضلانی: ممکن است بیماران سفتی و یا اسپاسم عضلانی دردناک و یا غیرقابل‌کنترلی را به ویژه در پاها تجربه کنند. شل‌کننده‌های عصلانی مانند باکلوفن، تیزانیدین و سیکلوبنزاپرین می‌توانند در این زمینه کمک کنند.​
• داروهایی برای کاهش خستگی: آمانتادین‏، مودافینیل ‏و متیل فنیدیت (‏ریتالین) ‏می‌توانند در کاهش خستگی ناشی از MS مفید باشند. همچنین ممکن است برخی داروها که برای درمان افسردگی به کار می‌روند، از جمله مهار کننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین توصیه شوند.
• داروهایی برای افزایش سرعت راه رفتن: داروی دالفاپریدین می‌تواند ‏به آرامی به افزایش سرعت راه رفتن در برخی افراد کمک کند. افرادی که سابقه تشنج یا اختلال عملکرد کلیه دارند نباید این دارو را مصرف کنند.
• داروهای دیگر: همچنین ممکن است داروهایی برای افسردگی، درد، اختلال عملکرد جنسی، بی‌خوابی و مشکلات کنترل مثانه و روده تجویز شوند.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی:

برای کمک به رفع علائم و نشانه‌های MS، سعی کنید:

• استراحت کنید: عادات خود را بازنگری کنید تا مطمئن شوید خواب کافی دارید. برای اطمینان از این موضوع، ممکن است نیاز به ارزیابی و احتمالا درمان اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب داشته باشید.
• ورزش کنید: اگر MS ملایم تا متوسط داشته باشید، ورزش منظم می‌تواند به بهبود قدرت، بهبود توان عضلانی، تعادل و هماهنگی کمک کند. شنا کردن و یا دیگر ورزش‌های آبی نیز گزینه‌های خوبی هستند. سایر انواع ورزش‌های ملایم تا متوسط توصیه شده‌ برای افراد مبتلا به MS عبارتند از پیاده‌روی، حرکات کششی، ایروبیک، دوچرخه‌سواری ثابت، یوگا و تای چی.
• در محیطی خنک قرار بگیرید: وقتی دمای بدن در برخی افراد مبتلا به ام اس افزایش می‌یابد، علائم بیماری بدتر می‌شود. اجتناب از قرار گرفتن در معرض گرما و استفاده از وسایلی مانند سرد کردن روسری و یا جلیقه می‌تواند برای حل این مشکل مفید باشد.
• رژیم غذایی متعادلی داشته باشید: از آنجا که شواهد کمی برای حمایت از یک رژیم غذایی خاص برای بیماران ام اس وجود دارد، به طور کلی، داشتن رژیم غذایی سالم توصیه می‌شود. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ویتامین D ممکن است برای افراد مبتلا به MS فواید بالقوه داشته باشد. ​
• استرس را تسکین دهید:  استرس می‌تواند علائم و نشانه‌های ام اس را تحریک یا بدتر کند. یوگا، تای چی، ماساژ، مدیتیشن و یا تنفس عمیق می‌توانند به تسکین استرس کمک کنند.

می‌توانید مقاله تریتا در مورد درمان استرس را مطالعه کنید.

استفاده از پزشکی جایگزین

بسیاری از افراد مبتلا به MS از انواع درمان‌های جایگزین یا مکمل و یا هر دو را برای کمک به مدیریت علائم خود مانند خستگی و درد عضلانی استفاده می‌کنند. ​فعالیت‌هایی مانند ورزش، مدیتیشن، یوگا، ماساژ، خوردن رژیم غذایی سالم‌تر، طب سوزنی و روش‌های تمدد اعصاب ممکن است به افزایش سلامت کلی روانی و فیزیکی کمک کنند اما مطالعات کمی در مورد استفاده از آن‌ها در مدیریت علائم بیماری ام اس وجود دارد که از آن پشتیبانی کند.

مصرف روزانه ویتامین D۳ از ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ واحد بین‌المللی در افراد مبتلا به ام اس توصیه می‌شود. صحت ارتباط بین ویتامین D و MS توسط ارتباط با قرار گرفتن در معرض نور خورشید و خطر ابتلا به MS حمایت می‌شود. ​

کنار آمدن با بیماری ام اس

زندگی با هر بیماری مزمنی می‌تواند دشوار باشد. اگر مبتلا به MS هستید، برای مدیریت استرس زندگی با MS، این پیشنهادها را در نظر بگیرید:

• تا جایی که می‌توانید فعالیت‌های عادی روزمره خود را انجام دهید. ​
• با دوستان و خانواده خود ارتباط برقرار کنید. ​
• به دنبال سرگرمی‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برید و قادر به انجام آن‌ها هستید، ادامه دهید. ​
• با یک گروه پشتیبانی، برای خودتان و یا اعضای خانواده خود در ارتباط باشید. ​
• درباره احساسات و نگرانی‌های خود در مورد زندگی با MS با پزشک و یا مشاور خود صحبت کنید.

منبع: MayoClinic