ابتلا به ویروس کرونا، علائمی را از خود به جا میگذارد که با داشتن شناخت کافی از آنها میتوان به ابتلای خود یا اطرافیان به این ویروس مشکوک شد و در صورت نیاز برای انجام تست کرونا و یا اقدامات مراقبتی به پزشک مراجعه کرد. در این مقاله از تریتا، بررسی خواهیم کرد که علائم بیماری ناشی از ویروس کرونا چیست؟ علائم کرونا سطح خفیف کدامند؟ همچنین در مورد اسهال که از علائم بیماری کرونا است و دیگر علائم گوارشی این ویروس صحبت میکنیم. با ما همراه باشید.
برای آشنایی بیشتر با علائم کرونا ویروس میتوانید ویدئوی زیر را تماشا کنید.
ویروس کرونا (Coronavirus) و بیماری کووید-۱۹ چیست؟
کروناویروسها یکی از عوامل بسیار شایع سرماخوردگی و دیگر عفونتهای تنفسی فوقانی هستند. SARS Cov-۲، که مخفف ویروس کرونا تنفسی حاد ۲ است، نام رسمی ویروس کرونا و عامل بیماری کووید-۱۹ است. کووید-۱۹ هم، مخفف «Coronavirus Disease ۲۰۱۹» و نام بیماری ناشی از ویروس کرونا SARS Cov-۲ است.
آیا بزرگسالان زیر ۶۵ سال که در سلامت به سر میبرند، باید نگران بیماری کووید-۱۹ باشند؟
بله. اگرچه خطر بیماریهای جدی و یا مرگ ناشی از کووید-۱۹ با افزایش سن افراد رابطهی مستقیم دارد، اما افراد جوانتر هم ممکن است به درجهای از این بیماری مبتلا شوند که به بستری شدن در بیمارستان احتیاج داشته باشند. همهی افراد، از جمله جوانترها و کسانی که به این بیماری مبتلا نشدهاند، باید زمانی که واجد شرایط شدند، واکسن کرونا را دریافت کنند تا هم از خود و هم از جامعه خود محافظت کنند.
واکسنها میتوانند ایمنی قابل قبولی (هر چند نه کامل) در برابر بیماری سطح متوسط تا شدید، بستری شدن و مرگ را برای افراد به همراه داشته باشند. شواهد اولیه نشان میدهند که پس از واکسینه شدن احتمال آلوده شدن افراد به بیماری کرونا کاهش مییابد. در نتیجه، در آوریل سال ۲۰۲۱، مرکز کنترل بیماریها در آمریکا توصیههای خود در مورد ماسک زدن و رعایت فاصله فیزیکی، به ویژه در فضای باز، برای افرادی که واکسینه شدهاند را تغییر داد و شدت این توصیههای بهداشتی کمتر شد. با این حال زدن ماسک و مراعات کردن فاصله فیزیکی هنوز هم در بیشتر محیطهای بسته توصیه میشود تا شانس گسترش عفونت به دیگر افراد کاهش یابد.
بزرگسالان جوانتر تا چه حد تحت تاثیر بیماری کووید-۱۹ قرار گرفتهاند؟
با توجه به دادههای مرکز کنترل بیماریهای آمریکا، تا اوایل ماه فوریه ۲۰۲۱، حدود ۴۴ درصد از کیسهای بیماری کووید-۱۹در ایالاتمتحده شامل بزرگسالان ۱۸ تا ۳۹ ساله بوده است. با این حال، احتمال مرگ جوانان کمتر از سالمندان است. بزرگسالان در محدوده سنی ۱۸ تا ۳۹ سال کمتر از ۲ درصد از مرگ و میرهای کووید-۱۹ را تشکیل میدهند که در مقایسه با عدد ۸۱ درصد برای افراد بالای ۶۵ سال، نشاندهندهی وضعیت بسیار بهتری برای جوانترها است. اما لازم به ذکر است که افراد جوانتر هم میتوانند به درجهای از این بیماری دچار شوند که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند و حتی در برخی موارد، بیماری آنها به مرگ منجر شود. آنها ممکن است خستگی، مه مغزی، تنگی نفس و یا علائم دیگر را هفتهها و ماهها پس از بیماریشان تجربه کنند.
علائم بیماری کرونا چیست؟ | علائم کرونا خفیف کدامند؟
به طور متوسط، زمان شروع علائم (که به عنوان دوره انکوباسیون شناخته میشود) پس از ابتلا به ویروس کرونا حدود ۵ تا ۶ روز است. با این حال، مطالعات نشان دادهاند که مدت زمان بروز این علائم میتواند بین ۳ تا ۱۳ روز بعد از ابتلا متغیر باشد. در برخی از افراد مبتلا به ویروس کرونا هیچ نشانهای از بیماری دیده نمیشود. زمانی که این ویروس باعث بروز علائم میشود، اتفاقات شایعی شامل تب، بدندرد، سرفه خشک، خستگی، لرز، سردرد، گلودرد، از دست دادن اشتها و از دست دادن حس بویایی ظهور پیدا میکنند.
در برخی افراد، بیماری کووید-۱۹ باعث بروز علائم شدیدتر مثل تب بالا، سرفه شدید و تنگی نفس میشود که اغلب نشاندهندهی ذاتالریه است. همچنین افراد مبتلا به کووید-۱۹ میتوانند علائم عصبی، علائم گوارشی و یا هر دو را با هم تجربه کنند. این علائم ممکن است با یا بدون علائم تنفسی به وجود آیند. برای مثال بیماری کووید-۱۹ میتواند بر عملکرد مغز برخی از افراد تاثیر بگذراد. علائم عصبی خاصی که در افراد مبتلا به کووید-۱۹ دیده میشود شامل از دست دادن حس بویایی، عدم توانایی در چشیدن، ضعف عضلانی، مورمور شدن و یا کرختی در دستها و پاها، گیجی، سردرگمی، هذیان، تشنج و سکته است.
علائم گوارشی مثل کاهش اشتها، تهوع، استفراغ، درد شکم و اسهال از علائم کرونا هستند که برخی از افراد آنها را تجربه میکنند. رد و اثر ویروس کرونا در مدفوع هم تشخیص داده شده است و این موضوع، اهمیت شستن دستها، بعد از هر بار مراجعه به سرویس بهداشتی و ضد عفونی کردن منظم لوازم مربوط به آن را تقویت میکند.
چرا برخی افراد به سبب کووید-۱۹ بیمار میشوند در حالی که برخی دیگر این طور نیستند؟
یکی از شگفتانگیزترین جنبههای ویروس کرونا این است که این ویروس به طرزی متفاوت به مردم ضربه میزند. چرا که برخی افراد بدون علامت آن را پشت سر میگذارند، در حالی که برخی دیگر که سالم و نسبتا جوان هستند به شدت بیمار میشوند و یا حتی میمیرند. این موضوع احتمالا به اینترفرون مربوط میشود. تحقیقات جدید نشان میدهد که تا ۱۴ درصد از افرادی که مبتلا به کووید-۱۹ شدید هستند، پاسخ اینترفرونی ناکافی دارند. در برخی افراد، این اتفاق به این دلیل میافتد که آنتیبادیهای بدن به اشتباه به اینترفرونها حمله میکنند و آنها را خنثی میکنند. برخی دیگر یک جهش ژنتیکی دارند که مانع از این میشود که بدن آنها به اندازه کافی نوع خاصی از اینترفرون را تولید کند. اینترفرونها بخش مهمی از ایمنی ذاتی را تشکیل میدهند که باعث میشوند دفاع ایمنی سریع و غیر اختصاصی بدن در عرض چند دقیقه بعد از عفونت افزایش یابد و مهاجمان از بین بروند. اینترفرونها به چند روش به حفاظت از بدن کمک میکنند:
- آنها به سلولهای نزدیک علامت میدهند تا از خودشان در برابر حمله محافظت کنند.
- به سلولهای آلوده علامت مرگ میدهند.
- سیستم ایمنی اکتسابی را فعال میکنند تا یک پاسخ آنتیبادی اختصاصی و طولانیمدت را ایجاد کنند.
پاسخ ناکافی اینترفرون میتواند به توضیح این موضوع کمک کند که چرا برخی افراد به ویژه برخی افراد جوان که شرایط زمینهای ندارند، نسبت به بقیه افراد همسن خود بسیار بیشتر بیمار میشوند. درمانهای اینترفرونی برای درمان بیماریهای دیگر هم وجود دارند. در چین افشانههای اینترفرون به کارکنان بخش مراقبتهای بهداشتی داده شد تا به آنها در جلوگیری از عفونت کمک کند. با این حال درمان اینترفرونی خطرات خود را هم به همراه دارد و مسائل مربوط به دوز، زمانبندی و نوع اینترفرون مورد استفاده، باید قبل از به کارگیری درمان اینترفرونی برای بیماری کووید-۱۹ برطرف شود. دلیل مهم دیگر برای تفاوت در شدت بیماری کووید-۱۹ نیز مربوط به سیستم ایمنی است. اگر وقتی ویروس به کنترل در میآید سیستم ایمنی غیرفعال نشود، میتواند به تحریک بیش از حد منجر شود. درنتیجه، ایجاد یک پاسخ التهابی شدید و گسترده به بافتها در سراسر بدن، باعث وقوع آسیب میشود. این حالت اغلب به عنوان طوفان سیتوکین شناخته میشود.
آیا علائم کووید-۱۹ میتواند پس از چند روز بیماری به سرعت بدتر شود؟
علایم شایع کووید-۱۹ شامل تب، سرفه خشک، خستگی، از دست دادن اشتها، از دست دادن حس بویایی و بدندرد است. در برخی افراد، کووید-۱۹ باعث علائم شدیدتر مثل تب بالا، سرفه شدید و تنگی نفس میشود که اغلب نشاندهنده ذاتالریه است. یک فرد ممکن است به مدت حدود یک هفته علائم کرونا خفیف داشته باشد و سپس به سرعت بدتر شود. اگر شما و یا یکی از نزدیکانتان هر یک از علائم اورژانسی زیر را تجربه کردید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در تنفس
- درد مداوم و یا فشار در قفسه سینه
- سردرگمی و یا عدم توانایی برای بیدار کردن شخص
- تغییر رنگ صورت و لبها به آبی
طوفان سیتوکین چیست و چه ارتباطی با کووید-۱۹ دارد؟
طوفان سیتوکین، واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن است. در برخی افراد مبتلا به کووید-۱۹، سیستم ایمنی، پیامرسانهای ایمنیای به نام سیتوکینها را درون جریان خون آزاد میکند و به عدم وجود عامل خطر و یا از بین رفتن ویروس مربوطه به آن، توجهی ندارد. وقتی این اتفاق میافتد، سیستم ایمنی بدن به بافتهای بدن حمله میکند و آسیب قابل توجهی به بدن وارد میکند.
طوفان سیتوکین باعث واکنش التهابی بیش از حد میشود که ممکن است به کبد، رگهای خونی، کلیهها و ریهها آسیب برساند و تشکیل لخته خون را در کل بدن افزایش دهد. در نهایت، طوفان سیتوکین ممکن است آسیب بیشتری نسبت به خود ویروس کرونا ایجاد کند. یک آزمایش خون ساده میتواند به تعیین این موضوع کمک کند که آیا فرد مبتلا به کووید-۱۹ ممکن است طوفان سیتوکین را تجربه کند یا خیر. بسیاری از پزشکان، بیماران مبتلا به کووید-۱۹ سطح شدید را با دگزامتازون و سایر کورتیکواستروئیدها (پردنیزولون، متیل پردنیزولون) درمان میکنند. کورتیکو استروئیدها داروهای قوی ضدالتهاب هستند و در نتیجه برای بیمارانی که یک پاسخ التهابی بیش از حد به عفونت ویروسی را تجربه میکنند، استفاده میشوند.
آیا تنگی نفس یکی از نشانههای کووید-۱۹ است؟
تنگی نفس، به احساس غیر منتظرهی از نفس افتادن اشاره دارد. اما چه موقع باید نگران تنگی نفس بود؟ مثالهای زیادی از تنگ شدن موقت تنفس وجود دارد که نگرانکننده نیستند. به طور مثال، اگر شما احساس اضطراب میکنید، معمول است که نفستان بند بیاید و وقتی آرام شوید، این وضعیت هم ناپدید بشود. به هر حال، اگر شما متوجه شدید که سختتر تنفس میکنید و یا در نفس کشیدن مشکل دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. این کار درست قبل از شیوع بیماری کووید-۱۹ کاری درست و رایج بود و هنوز هم و حتی پس از پایان آن نیز، کاری درست خواهد بود. در همین حال، مهم است به یاد داشته باشید که اگر تنگی نفس، بدون وجود سرفه یا تب، تنها نشانهای است که دارید، احتمالا چیزی غیر از کووید-۱۹ برایتان مشکلساز شده است.
آیا کووید-۱۹ باعث وقوع سکته مغزی میشود؟
سکته مغزی زمانی رخ میدهد که جریان خون مغز، معمولا توسط یک لخته خونی، قطع شود. گزارشهایی از بیماران جوانی که به خاطر سکته مغزی شدید در بیمارستان بستری میشوند و برخی اوقات میمیرند، وجود دارد. این اتفاقات برای بیمارانی اتفاق میافتد که مبتلا به ویروس کرونا هستند اما هیچ عامل خطر رایجی برای سکته در آنها دیده نمیشود و هیچ نشانهای از کووید-۱۹ ندارند و یا علائم کرونا خفیف در آنها مشاهده میشود. نوع سکتهای که در این بیماران رخ میدهد معمولا در بیماران مسنتر رخ میدهد. سکتههای مغزی مرتبط با کووید-۱۹ به دلیل افزایش گستردهی تشکیل لخته خون رخ میدهد که میتواند به هر عضوی آسیب برساند، نه فقط مغز.
وجود یک لخته خون در ششها آمبولی ریه نامیده میشود و میتواند باعث تنگی نفس، درد سینه و یا مرگ شود. یک لخته خون در داخل یا نزدیک قلب میتواند باعث حمله قلبی شود. و لخته خون در کلیهها میتواند باعث آسیب به کلیه شود که به دیالیز نیاز خواهد داشت. همچنین مقالهی تریتا در رابطه با آمبولی ریوی را مطالعه کنید.
یک دلیل احتمالی برای لخته شدن خون مرتبط با کووید-۱۹، ممکن است اختلال در سطح پروتئینی به نام فاکتور V باشد که در لخته شدن خون دخیل است.
آیا بیماری کووید-۱۹میتواند بر عملکرد مغز تاثیر بگذارد؟
به نظر میرسد کووید-۱۹ بر عملکرد مغز برخی افراد تاثیر میگذارد. علائم عصبی خاصی که در افراد مبتلا به کووید-۱۹ دیده میشود شامل از دست دادن حس بویایی، عدم توانایی در چشیدن، ضعف عضلانی، مورمور شدن و یا کرختی در دستها و پاها، گیجی، سرگیجه، هذیان، تشنج و سکته است. تحقیقی که بر روی ۲۱۴ نفر مبتلا به کووید-۱۹ درجه متوسط تا شدید در ووهان چین انجام شد نشان داد که حدود یک سوم از این بیماران یک یا چند علائم عصبی دارند. و این علائم در افراد مبتلا به درجهی شدید این بیماری شایعتر بود. علائم عصبی در بیماران کووید-۱۹ در سراسر جهان دیده شده است. برخی افراد دارای علائم عصبی بودند اما هیچ گونه علائم تنفسی مانند سرفه و یا مشکلات تنفسی نداشتند. بعضی ها هم علائم عصبی و تنفسی را تجربه کرده بودند. کارشناسان نمیدانند که ویروس کرونا چگونه باعث بروز علائم عصبی میشود. ممکن است این علائم، نتیجه مستقیم عفونت و یا نتیجه غیر مستقیم التهاب و یا تغییر سطوح اکسیژن و کربن دیاکسید ناشی از ویروس باشند.
از دست دادن حس بویایی نشانهی ویروس کرونا است؟
از دست دادن حس بویایی که در اصطلاحات پزشکی با نامِ «آنوسمی» شناخته میشود، نشانهای از بیماری کووید-۱۹ است. این موضوع جای تعجب ندارد. زیرا عفونتهای ویروسی علت اصلی از دست دادن حس بویایی هستند و عامل بیماری کووید-۱۹ هم یک ویروس است. از دست دادن حس بویایی میتواند به پزشکان کمک کند تا افرادی را شناسایی کنند که علائم دیگری ندارند، اما ممکن است به ویروس کرونا آلوده شده باشند و ناخواسته دیگران را آلوده کنند. غیر از ویروس کرونا، از دست دادن حس بویایی، میتواند ناشی از آلرژی و یا ویروسهای دیگر، از جمله رینوویروسهایی باشد که باعث سرماخوردگی میشوند. پس در نتیجه، داشتن آنوسمی به تنهایی، به معنی ابتلا به ویروس کرونا نیست.
آیا اسهال از علائم کرونا است؟ علائم گوارشی ویروس کرونا کدامند؟
ممکن است برخی از افراد علائم گوارشی نظیر اسهال، کاهش اشتها و یا استفراغ را حتی در صورت عدم وجود سایر علائم شبیه به علائم آنفولانزا تجربه کنند. برخی از مبتلایان به کووید-۱۹ علائم گوارشی را به تنهایی و یا همراه با علائم تنفسی بروز میدهند. اخیرا محققان در دانشگاه استنفورد متوجه شدند که یک سوم بیمارانی که دچار علائم کرونا خفیف بودند، علائمی داشتند که سیستم گوارشی را تحتتاثیر قرار میداد. مطالعه اخیر دیگری که توسط محققان چینی در پکن منتشر شد نشان داد که از ۳ تا ۷۹ درصد افراد مبتلا به کووید-۱۹، علائم گوارشی را بروز میدهند.
اسهال از علائم کرونا است
برخی افراد ممکن است اسهال را بدون دیگر علائم شبیه به علائم آنفولانزا مثل تب تجربه کنند. در برخی موارد، علائم آنفولانزا ممکن است بعد از اسهال بروز کند. برخی افراد ممکن است تنها علائم گوارشی را تجربه کنند بدون این که هیچ یک از علائم رایج را داشته باشند. اسهال میتواند اولین نشانه از ابتلا به ویروس کرونا باشد و بروز آن در افراد مبتلا به کووید-۱۹ بسیار رایج است.
یک نحقیق، ۲۰۶ بیمار مبتلا به علائم کرونا خفیف را مورد بررسی قرار داد. آنها ملاحظه کردند که ۴۸ از آنها نفر تنها علائم گوارشی داشتند، ۶۹ نفر هم علائم گوارشی و هم علائم تنفسی را تجربه میکردند و از مجموع ۱۱۷ نفر مبتلا به ناراحتیهای معده، ۱۹.۴ درصد از آنها، اسهال را به عنوان اولین نشانه بیماری خود تجربه کرده بودند.
استفراغ در کودکان شایعتر است
نتیجه تحقیق انجام شده در پکن نشان داد که استفراغ در کودکان مبتلا به کووید-۱۹ شایعتر از بزرگسالان است. محققان تمام مطالعات بالینی مربوط به کووید-۱۹ و گزارشهای موردی مربوط به مسائل گوارشی منتشر شده بین دسامبر ۲۰۱۹ و فوریه ۲۰۲۰ را تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که ۳.۶ تا ۱۵.۹ درصد از بزرگسالان در مقایسه با ۶.۵ تا ۶۶.۷ درصد از کودکان، استفراغ را تجربه کردهاند.
مبتلایان معمولا اشتهای خود را از دست میدهند
بسیاری از افرادی که مبتلا به ویروس کرونا هستند، گزارش میدهند که اشتهایشان را از دست دادهاند و این موضوع اغلب با دیگر علائم گوارشی همراه است. براساس مظالعهی انجام شده در پکن، در حدود ۳۹/۹ تا ۵۰/۲ درصد از افراد دچار کاهش اشتها میشوند.
دیگر نشانههای گوارشی
چندین علامت گوارشی دیگر نیز توسط افراد مبتلا به کووید-۱۹ گزارش شدهاست. براساس مطالعه انجامشده در پکن:
- ۱ تا ۲۹.۴ درصد افراد تهوع را تجربه میکنند.
- ۲.۲ تا ۶ درصد بیماران درد شکم را تجربه میکنند.
- ۴ تا ۱۳.۷ درصد بیماران خونریزی گوارشی دارند.
علائم گوارشی مثل اسهال، از دست دادن اشتها و یا حالت تهوع میتوانند علل دیگری غیر از ویروس کرونا داشته باشند. تجربه هر یک از این علائم به این معنی نیست که شما به ویروس کرونا مبتلا شدهاید، اما ممکن است علائم هشدار اولیه باشند.
منبع: Harvard Medical School، HealthLine