گرایش بیوالکتریک یکی از پرطرفدارترین گرایشهای مهندسی پزشکی به شمار میآید. در این پست به طور کامل صفر تا صد مهندسی پزشکی بیوالکتریک را بررسی میکنیم و در مورد سرفصلهای دوره کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و همچنین دانشگاههای معتبر، نرمافزارهای کاربردی و درآمد متخصصان مهندسی پزشکی بیوالکتریک صحبت میکنیم. در اصل این گرایش تلفیقی از رشته برق و دانش پزشکی برای کمک به سلامتی جامعه میباشد. در آخر نیز میتوانید فایل سوالات کنکور ارشد مهندسی پزشکی بیوالکتریک را به صورت رایگان از تریتا دانلود کنید.
مهندسی پزشکی چیست؟
مهندسی پزشکی یا biomedical engineering یکی از رشتههای مهندسی میانرشتهای است که به تازگی وارد ایران شده است. این رشته به بررسی رویکردهای مهندسی برای حل مشکلات و مسائل پزشکی و سلامت میپردازد. هر نوع وسیلهای که به نوعی جزو انواع تجهیزات پزشکی طبقه بندی شود، توسط مهندسان پزشکی تولید میشود. مهندسی پزشکی شامل گرایشهای عمده بیومتریال، بیوالکتریک و بیومکانیک است. (گرایشهای بالینی و بیوانفورماتیک نیز در بعضی دانشگاهها وجود دارد.) بیوالکتریک یکی از معروفترین گرایشهای مهندسی پزشکی است که در ادامه با آن بیشتر آشنا میشویم.
گرایش مهندسی پزشکی بیوالکتریک
در میان گرایشهای مهندسی پزشکی بیوالکتریک یکی از اولین انتخابهای دانشجویان است. دانشجویان مهندسی پزشکی بیوالکتریک با مطالعهی برخی دروس رشته برق سعی میکنند با روشهای گوناگون از جمله تصویربرداری پزشکی، ثبت سیگنالهای زیستی، ساخت ابزار دقیق پزشکی و پردازش سیگنالهای زیستی، به بیماران و افراد جامعه خدمترسانی کنند. این گرایش از نظر حجم مطالعاتی بسیار زیاد بوده و نیاز به برنامه ریزی جدی برای گذراندن درسهای مورد نظر دارد. گرایش بیوالکتریک دانشجویان را برای ساخت تجهیزات پزشکی، انواع دستگاههای مرتبط در حوزه سلامت، بیوسنسورها، و همچنین تعمیرات و نگهداری دستگاههای گوناگون آماده میکند. این گرایش آیندهی درخشانی به همراه دارد چرا که مطالعات دانشگاهی و فناوریهای روز دنیا به دنبال یافتن راههای بهینه برای ورود به حوزه سلامت هستند و بیوالکتریک یکی از این فرصتهای ناب را در اختیار دانشجویان قرار میدهد.
کاربردهای بیوالکتریک
علم بیوالکتریک در زمینههای بسیار زیادی گسترده شده است. برای درک بهتر کاربردهای بیوالکتریک میتوان به رایجترین وسیلهای که در دست میگیریم اشاره کرد! تلفنهای همراه امروزه دارای سنسورهای زیستی بسیاری هستند که کار مهندسین بیوالکتریک، ثبت و پردازش آن سیگنالها و طراحی بیوسنسورها میباشد. همچنین تمامی ادوات تصویربرداری پزشکی، سمعکها، دستگاههای الکترونیکی که در بیمارستانها و مراکز درمانی مورد استفاده قرار میگیرند، تختهای برقی، گوشیهای پزشکی الکترونیکی، دستگاههای ونتیلاتور، ام آر آی، سیتی اسکن، دستگاههای فشار خون الکترونیکی، همه و همه شامل کاربردهای بیوالکتریک در دنیای پزشکی و سلامت هستند.
در ادامه به برخی کاربردهای گسترده بیوالکتریک اشاره خواهیم کرد:
- ثبت سیگنالهای زیستی
- پردازش سیگنالهای حیاتی
- ابزار دقیق پزشکی
- تصویربرداری پزشکی
- نوروساینس و علوم اعصاب محاسباتی
- رابط مغز و رایانه
- ساخت تجهیزات الکترونیکی پزشکی
آینده رشته بیوالکتریک
میتوانید تصور کنید تلفنهای همراه از بین بروند و شما با ذهن خود با دیگران تماس بگیرید، تصویربرداری کنید، محاسبههای پیچیده انجام دهید و به اینترنت متصل شوید؟! همه اینها آیندهی بیوالکتریک را جذاب میکند! امروزه کاربردهای هایتک زیادی نیز برای مهندسی پزشکی بیوالکتریک شاهد هستیم، شامل علوم اعصاب و نوروساینس، که در حوزه رابط مغز و رایانه فعالیت میکند. شرکت نورالینک از ایلان ماسک یکی از نمونههای بارز در کاربرد بیوالکتریک در فناوریهای روز دنیا میباشد.
همچنین در آینده فناوریهای تصویربرداری و ثبت سیگنالهای زیستی با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به سرعت در حال افزایشاند که در نتیجه باعث مانتیور لحظهای بیماران با استفاده از بیوسنسورها و شکلگیری راهکارهای سلامتی از راه دور خواهد شد.
دروس کارشناسی مهندسی پزشکی بیوالکتریک
در دوران کارشناسی یک سری دروس به صورت عمومی برای دانشجویان مهندسی پزشکی ارائه میشوند که در ادامه مشاهده میکنید: (دانشگاه امیرکبیر تهران)
دروس اصلی و مشترک در مهندسی پزشکی
- استاتیک در مهندسی پزشکی (۳ واحد)
- ریاضیات مهندسی (۳ واحد)
- مقدمهای بر مهندسی پزشکی (۳ واحد)
- تجهیزات عمومی مراکز درمانی (۳ واحد)
- کارگاه تجهیزات پزشکی (۱ واحد)
- مدارهای الکتریکی ۱ (۳ واحد)
- آزمایشگاه مدار (۱ واحد)
- الکترونیک ۱ (۳ واحد)
- اصول و افزار توانبخشی (۳ واحد)
- مدیریت و کارآفرینی در مهندسی پزشکی (۲ واحد)
- اصول تصویرنگاری پزشکی (۳ واحد)
- فیزیولوژی (۳ واحد)
- آناتومی (۲ واحد)
- آزمایشگاه فیزیولوژی (۱ واحد)
- فیزیک بدن انسان (۳ واحد)
- زبان تخصصی مهندسی پزشکی (۲ واحد)
- مواد مهندسی ۱ (ساختار و خواص) (۳ واحد)
- کارورزی (۲ واحد)
- روش تحقیق و گزارش نویسی فنی (۲ واحد)
- پروژه (۳ واحد)
در مجموع ۴۹ واحد
دروس تخصصی اجباری مهندسی پزشکی بیوالکتریک
- آزمایشگاه الکترونیک ۱ (۱ واحد)
- الکترونیک ۲ (۳ واحد)
- آزمایشگاه الکترونیک ۱ (۱ واحد)
- مخابرات آنالوگ و دیجیتال (۳ واحد)
- سیستمهای کنترل خطی (۳ واحد)
- ابزار دقیق و اندازهگیری پزشکی (۳ واحد)
- سیگنال و سیستم (۳ واحد)
- پدیدههای بیوالکتریکی (۳ واحد)
در مجموع ۱۹ واحد
دروس تخصصی انتخابی مهندسی پزشکی بیوالکتریک
از میان موارد زیر ۱۲ واحد به انتخاب دانشجو اخذ میشود:
- مدارهای الکتریکی ۲ (۳ واحد)
- مدارهای منطقی (۳ واحد)
- میکروپروسسور ۱ (۳ واحد)
- آزمایشگاه میکروپروسسور ۱ (۱ واحد)
- حفاظت الکتریکی در سیستمهای بیمارستانی (۲ واحد)
- آزمایشگاه سیستمهای کنترل خطی (۱ واحد)
- آزمایشگاه مدار منطقی (۱ واحد)
- ماشینهای الکتریکی مستقیم (۳ واحد)
- مدارهای دیجیتالی و پالس (۳ واحد)
- الکترومغناطیس (۳ واحد)
- آزمایشگاه ابزار دقیق و اندازه گیری پزشکی (۱ واحد)
در مجموع ۲۳ واحد
بستهها و زیرمجموعههای مهندسی پزشکی بیوالکتریک در دوره کارشناسی
مهندسی پزشکی بیوالکتریک به زیرمجموعههای تخصصیتری نیز تقسیم میشوند که در ادامه به آنها میپردازیم. هر یک از این بستهها دارای مجموعه دروس تخصصی در یک حوزه خاص از مهندسی پزشکی بیوالکتریک هستند که دانشجو با پاس کردن تعدادی از واحدهای مصوب از آن بسته، در مدرک کارشناسی خود نام آن بسته و کهاد نیز جزو مدرک کارشناسی محاسبه میشود. این بستهها به چهار گروه اصلی تقسیم میشوند: توانبخشی و کنترل، پردازش سیگنالها و اطلاعات زیستپزشکی، تصویرنگاری و پردازش تصاویر پزشکی و ابزار دقیق پزشکی
دروس بسته توانبخشی و کنترل
ردیف | عنوان درس | تعداد واحد | پیش نیاز | همنیاز |
۱ | جبرخطی | ۳ | ریاضی ۱ | ریاضی ۲ |
۲ | کنترل مدرن | ۳ | سیستمهای کنترل خطی | – |
۳ | سیستمهای کنترل دیجیتال | ۳ | سیستمهای کنترل خطی | – |
۴ | بیومکانیک سیستمهای اسکلتی عضلانی |
۳ | فیزیولوژی+ آناتومی+ استاتیک در مهندسی پزشکی + دینامیک در مهندسی پزشکی |
– |
۵ | اصول فیزیوتراپی ( ۲واحد) + آز توانبخشی ( ۱واحد) |
۳ | فیزیولوژی+آناتومی+ اصول و افزار توانبخشی |
– |
۶ | مقدمه ای بر بیورباتیک | ۳ | دینامیک در مهندسی پزشکی |
– |
۷ | بهینه سازی زیستی | ۳ | معادلات دیفرانسیل | – |
۸ | دینامیک در مهندسی پزشکی | ۳ | استاتیک در مهندسی پزشکی |
– |
در مجموع ۲۴ واحد
دروس بسته پردازش سیگنالها و اطلاعات زیستپزشکی
ردیف | عنوان درس | تعداد واحد | پیش نیاز | همنیاز |
۱ | ثبت و تحلیل سیگنالهای زیستی | ۳ | پردازش سیگنالهای دیجیتال مقدماتی |
– |
– | آزمایشگاه ثبت و تحلیل سیگنال های زیستی۱ |
۱ | ثبت و تحلیل های سیگنال زیستی |
|
۲ | پردازش سیگنالهای دیجیتال مقدماتی |
۳ | سیگنالها و سیستمها | – |
۳ | مقدمه ای بر هوش محاسباتی و زیستی |
۳ | سیگنالها و سیستم ها+ مدار منطقی |
– |
۴ | پردازش تصویر مقدماتی | ۳ | سیگنالها و سیستمها | – |
۵ | بهینه سازی زیستی | ۳ | معادلات دیفرانسیل | – |
۶ | جبرخطی | ۳ | ریاضی ۱ | ریاضی ۲ |
در مجموع ۱۸ واحد
دروس بسته تصویرنگاری و پردازش تصاویر پزشکی
ردیف | عنوان درس | تعداد واحد | پیش نیاز |
۱ | الکترومغناطیس | ۳ | فیزیک +۲ریاضی مهندسی |
۲ | روشهای تصویرنگاری پیشرفته | ۳ | اصول تصویرنگاری پزشکی |
۳ | پردازش سیگنالهای دیجیتال مقدماتی |
۳ | سیگنالها و سیستمها |
۴ | پردازش تصویر مقدماتی | ۳ | سیگنالها و سیستمها |
در مجموع ۱۲ واحد
دروس بسته ابزار دقیق پزشکی
ردیف | عنوان درس | تعداد واحد | پیش نیاز |
۱ | ابزار دقیق پزشکی (ارشد) | ۳ | الکترونیک +۲مخابرات آنالوگ و دیجیتال |
۲ | کاربرد مدارهای الکترونیکی در پزشکی |
۳ | الکترونیک ۲ |
۳ | پردازش سیگنالهای دیجیتال مقدماتی |
۳ | سیگنالها و سیستمها |
۴ | الکترونیک ۳ | ۳ | الکترونیک ۲ |
۵ | مدارهای منطقی برنامه پذیر | ۳ | مدارهای منطقی |
۶ | مدارهای دیجیتال و پالس | ۳ | الکترونیک + ۲مدار منطقی |
۷ | بیوسنسورها | ۳ | فیزیک پزشکی |
۸ | مدارهای مخابراتی | ۳ | الکترونیک ۲ |
۹ | الکترونیک صنعتی | ۳ | الکترونیک ۲ |
۱۰ | ریز سامانههای الکترومکانیکی زیست پزشکی(بایوممز) |
۳ | گذراندن ۹۰واحد درسی |
در مجموع ۳۰ واحد
لیست دروس ارشد مهندسی پزشکی بیوالکتریک
دروس اجباری مهندسی پزشکی بیوالکتریک دانشگاه صنعتی امیرکبیر به شرح زیر است: (در انتهای مقاله میتوانید سوالات کنکور ارشد مهندسی پزشکی بیوالکتریک را دانلود کنید)
- ابزار دقیق بیومدیکال
- الکتروفیزیولوژی
- پردازش سیگنالهای زیستی
- سیستمهای تصویرگر پزشکی
- کنترل سیستمهای عصبی عضلانی
- مدلسازی سیستمهای بیولوژیکی
دروس اختیاری مهندسی پزشکی بیوالکتریک دانشگاه صنعتی امیرکبیر به شرح زیر است:
آشوب و کاربردهای آن در مهندسی پزشکی | |
اسلوب شناسی سیستم ها و سیبرنتیک کاربردی | |
اولتراسوند و کاربردهای آن در مهندسی پزشکی | |
بازشناسی گفتار | |
بینایی ماشین | |
بیوالکترومغناطیس | |
پردازش تصاویر پزشکی | |
پردازش سیگنال های دیجیتال | |
پردازش سیگنال های دیجیتال پیشرفته | |
پردازش گفتار | |
تصویربرداری تشدید مغناطیسی | |
دینامیک و بایفورکاسیون سیستم های غیرخطی و پیچیده | |
رباتیک پزشکی | |
روش های غیرخطی پردازش سیگنال های پزشکی | |
سیبرنتیک درجه دوم و ارتباط انسان و ماشین | |
سیستم های تصویربرداری کارکردی مغز | |
سیستم های فازی | |
سیستم های دینامیک در علوم اعصاب | |
سیستم های کنترل تطبیقی | |
سیستم های کنترل غیرخطی | |
شبکه های عصبی مصنوعی | |
شناسایی آماری الگو | |
شناسایی سیستم ها | |
فرآیندهای اتفاقی | |
فیزیولوژی مغز و شناخت | |
کنترل بهینه | |
کنترل پیش بین | |
کنترل سیستم های بیولوژیکی | |
کنترل فازی | |
کنترل هوشمند | |
مباحث پیشرفته در شبکه های عصبی | |
مباحث پیشرفته در کنترل و یادگیری حرکات انسان | |
مباحث ویژه در مهندسی پزشکی – بیوالکتریک ۱ | |
مباحث ویژه در مهندسی پزشکی – بیوالکتریک ۲ | |
مباحث پیشرفته در مدل سازی سیستم های بیولوژیکی | |
ویولت و کاربرد آن در پردازش سیگنال و تصویر |
دکترای بیوالکتریک
دوره دكتري مهندسي پزشكی بیوالکتریک بالاترين مقطع تحصيلي دانشگاهي است كه به اعطای مدرك ميانجامد. در ادامه به درسهای بیوالکتریک در دوره دکترا اشاره میکنیم.
رديف | نام درس | تعداد واحد |
۱ | فيزيولوژي مغز وشناخت | ۳ |
۲ | بيوالكترومغناطيس | ۳ |
۳ | هوش مصنوعي | ۳ |
۴ | شبكه هاي عصبي | ۳ |
۵ | مباحث پيشرفته در شبكه هاي عصبي | ۳ |
۶ | اسلوب شناسي سيستم ها و سيبرنتيك كاربردي | ۳ |
۷ | سيبرنتيك درجة دوم و ارتباط انسان و ماشين | ۳ |
۸ | بررسي آشوب و كاربردهاي آن در مهندسي پزشكي | ۳ |
۹ | روش هاي غير خطي پردازش سيگنال هاي بيولوژيكي | ۳ |
۱۰ | مباحث پيشرفته در كنترل و يادگيري حركات انسان | ۳ |
۱۱ | اولتراسوند و كاربردهاي آن در مهندسي پزشكي | ۳ |
۱۲ | رباتيك پزشكي | ۳ |
۱۳ | كنترل هوشمند | ۳ |
۱۴ | كنترل سيستم هاي بيولوژيكي | ۳ |
۱۵ | مباحث پيشرفته در مدل سازي سيستم هاي بيولوژيكي | ۳ |
۱۶ | پردازش سيگنال هاي بيولوژيكي | ۳ |
۱۷ | ابزاردقيق مهندسي پزشكي (بيواينسترومنت) | ۳ |
۱۸ | مدل سازي سيستم هاي بيولوژيكي | ۳ |
۱۹ | كنترل سيستم هاي بيولوژيكي | ۳ |
۲۰ | كنترل سيستم هاي عصبي عضلاني | ۳ |
۲۱ | سيستم هاي تصويرنگار پزشكي | ۳ |
۲۲ | الكتروفيزيولوژي | ۳ |
۲۳ | مباحث پيشرفته در كنترل و يادگيري حركات انسان | ۳ |
۲۴ | مباحث ويژه در مهندسي پزشكي- بيوالكتريك ۱ | ۳ |
۲۵ | مباحث ويژه در مهندسي پزشكي- بيوالكتريك ۲ | ۳ |
۲۶ | پردازش سيگنالهاي ديجيتال پيشرفته | ۳ |
۲۷ | پردازش تصوير | ۳ |
۲۸ | پردازش گفتار | ۳ |
۲۹ | رياضيات مهندسي پيشرفته | ۳ |
۳۰ | فرآيندهاي اتفاقي | ۳ |
۳۱ | تئوري اطلاعات | ۳ |
۳۲ | سيستمهاي فازي | ۳ |
۳۳ | ليزر و كاربردهاي آن در مهندسي پزشكي | ۳ |
۳۴ | سيستمهاي خبره | ۳ |
۳۵ | كنترل بهينه | ۳ |
۳۶ | كنترل تطبيقي | ۳ |
۳۷ | كنترل فرآيندهاي اتفاقي | ۳ |
۳۸ | كنترل سيستمهاي چند متغيره | ۳ |
۳۹ | تخمين و شناسائي سيستمها | ۳ |
۴۰ | شناسائي الگو | ۳ |
۴۱ | فيلترهاي وفقي | ۳ |
۴۲ | مباحث پيشرفته در پردازش سيگنالهاي بيولوژيكي | ۳ |
۴۳ | بازشناسي گفتار | ۳ |
۴۴ | كنترل پيشبين | ۳ |
۴۵ | مباحث پيشرفته در پردازش تصوير | ۳ |
۴۶ | ويولت و كاربرد آن در پردازش سيگنال و تصوير | ۳ |
دانشگاههای بیوالکتریک در ایران
- دانشگاه صنعتی شریف
- دانشگاه تهران
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر
- دانشگاه اصفهان
- شهید بهشتی
- تبریز
- شیراز
- کرمانشاه
نرم افزارهای مورد نیاز دانشجویان بیوالکتریک
- MATLAB
- simulink
- Pspise
- Multisim
- EEGLAB در متلب
- Power World Simulator
- PSCAD
- PSS/E
- LabVIEW
- Keil uVision
درآمد مهندسی پزشکی بیوالکتریک
میانگین درآمد این افراد در ایران اگر در بیمارستانها یا شرکتهای دولتی استخدام شوند از پنج ملیون تومان شروع میشود و بسته به موقعیت شغلی افزایش پیدا میکند اما در مورد کسانی که به دنبال توسعه کسبوکار خود در زمینه بیوالکتریک هستند و شرکت به ثبت میرسانند، سقف درآمدی مشخصی وجود ندارد. در خارج از کشور نیز برای استخدام به طور متوسط درآمدها از ۶۰ هزار دلار در سال شروع میشوند.
دانلود سوالات کنکور ارشد مهندسی پزشکی بیوالکتریک
برای دانلود سوالات کنکور ارشد مهندسی پزشکی بیوالکتریک از سال ۹۴ تا ۹۸ به صورت رایگان لطفا فرم زیر را پر کنید:
منابع امتحانی سوالات کنکور ارشد مهندسی پزشکی بیوالکتریک
دروس امتحانی سوالات کنکور ارشد مهندسی پزشکی بیوالکتریک به شرح زیر میباشد:
دروس امتحانی | ضرایب |
ریاضیات مهندسی | ۶ |
فیزیک پزشکی و مهندسی پزشکی | ۶ |
سیگنال ها و سیستم ها | ۶ |
کنترل سیستم های خطی | ۶ |
مدارهای الکتریکی و الکترونیک | ۶ |
فیزیولوژی و آناتومی | ۲ |
زبان عمومی | ۳ |
منابع امتحانی سوالات کنکور ارشد مهندسی پزشکی بیوالکتریک به شرح زیر میباشد:
ریاضیات مهندسی
- Advanced Engineering Mathematics, Ervin Kreyzig, 10 th Edition, John WILEY & Sons
فیزیک پزشکی و مقدمه
- فیزیک پزشکی تالیف جان کامرون
- فیزیک پزشکی تالیف عباس تکاور
- مقدمه ای بر مهندسی پزشکی – جلد اول – تالیف سید ابوالفضل صانعی و سید محمد فیروز آبادی
- مقدمه ای بر مهندسی پزشکی – جلد دوم – تالیف سید ابوالفضل صانعی و فرهاد طباطبایی
- Intruduction to Biomedical Engineering, J.Enderle, J.Bronzino, 3 rd Edition
سیگنال ها و سیستم ها
- سیگنال ها و سیستم ها، تالیف آلن اپنهایم، آلن ویلسکی، حمید نواب، مترجم محمود دیانی، چاپ نوزدهم
کنترل سیستم های خطی
- Modern Control System, R.C. Dorf, R.H. Bishop, 12th Edition
مدارهای الکتریکی و الکترونیک
- نظریه اساسی مدارها و شبکه ها :(جلد ۱ و ۲)، تالیف چارلز دسور – ترجمه دکتر جبه دار مارالانی، چاپ بیست و هفتم
الکترونیک - مبانی الکترونیک : تالیف سید علی میر عشقی، ویرایش دوم
- تحلیل و طراحی مدارهای الکترونیک : تالیف تقی شفیعی، ویرایش دوم
فیزیولوژی و آناتومی
- فیزیولوژی پزشکی :تالیف آرتون گایتون
- آناتومی تالیف دکتر حکمت
زبان انگلیسی عمومی
- Anderson, A. Active Skills for Reading (Vols. 1-4). USA: Thompson. 2008
- KIRN, e. and Hartman, P. Interaction: Reading. McGraw-Hill. 2007
- انتشارات سمت (۱۳۹۱) Atai, M.R. Shoja, J. Kafshgarsouteh, M. and Zolghadri, M. English for the Students o f Medicine. Tehran: SAMT. 2013
- .Seal, B. Academic Encounters: Reading, Study Skills and Writing. Cambridge Uni .press 2000
- Shokrpour, N. and Mehbudi, A. Improving Reading Skills. Tehran: Jangal Publications
- . Markstein, L. and Hirasawa, L. Developing Reading Skills (Vol. 1-3). Cambridge press un