متاستاز مغز چیست؟ | همه چیز درمورد علائم و درمان متاستاز مغززمان مطالعه ۸ دقیقه

متاستاز مغز زمانی اتفاق می‌افتد که سرطان از یک ناحیه بدن به مغز گسترش یابد. حدود ۲۰ درصد از افراد مبتلا به سرطان، متاستاز مغزی دارند. بیشتر متاستاز مغزی در افراد مبتلا به سرطان ریه، روده بزرگ، پستان، ملانوما و یا سلول کلیوی رخ می‌دهد. متاستاز مغز یکی از انواع سرطان‌های متاستاتیک است که به سرطانی اطلاق می‌شود که از محل اصلی سرطان به دیگر نقاط گسترش می‌یابد. ​متاستازها خطر مرگ ناشی از سرطان را افزایش می‌دهند اما درمان‌های هدفمند و پرتو درمانی مغز می‌توانند عمر بیمار را طولانی‌تر کنند. ​در این مقاله از تریتا، توضیح می‌دهیم که متاستاز مغز چیست؟ سپس علائم، نحوه تشخیص و درمان  را مورد بحث قرار می‌دهیم. ​با ما همراه باشید.

متاستاز مغز چیست؟

وقتی سلول‌های سرطانی از بخش دیگری از بدن وارد جریان خون می‌شوند، متاستاز مغز گسترش می‌یابد. این امر، به آن‌ها این امکان را می‌دهد که به جایی فراتر از محل اصلی سرطان منتقل شوند. اگر سلول‌های سرطانی از سد خونی-مغزی عبور کنند، می‌توانند بر مغز تاثیر بگذارند. اگر سلول‌های سرطانی باعث یک تومور منفرد در مغز شوند، این تومور به عنوان یک متاستاز مغزی شناخته می‌شود. چندین نوع از تومورها به عنوان متاستاز مغزی شناخته می‌شوند.

سلول‌های سرطانی متفاوت از سلول‌های طبیعی هستند، چون به فرایندهای طبیعی بدن که مانع تکثیر سلول‌ها از کنترل می‌شوند، پاسخ نمی‌دهند. جهش در سلول‌های سرطانی باعث می‌شود که آن‌ها بدون از بین رفتن، به سرعت تکثیر شوند و تومورهایی را شکل دهند که می‌توانند به اندام‌ها آسیب برسانند. در بیشتر موارد، متاستاز مغزی می‌تواند به این معنی باشد که سرطان به پایان رسیده‌ است.

علائم متاستاز مغز چیست؟

با توجه به یافته‌های انجمن سرطان آمریکا، نشانه‌های متاستاز مغزی، بسته به عوامل مختلفی از جمله بزرگی تومور و یا نوع تومور و محل قرار گرفتن آن‌ها در مغز متفاوت است. گاهی اوقات، متاستاز مغز می‌تواند خونریزی کند و باعث علائم ناگهانی و شدید در فرد مبتلا به سرطان شود. برای مثال، سرطانی که بر لوب گیجگاهی مغز تاثیر می‌گذارد، ممکن است بر زبان و یادگیری تاثیر بگذارد که این ناحیه از مغز مسئول آن است. با این حال، همه افراد مبتلا به متاستاز مغزی علائم بیماری را تجربه نمی‌کنند. به همین دلیل، مراقبت مداوم از سرطان برای ابتلا به سرطان متاستاتیک در مراحل اولیه ضروری است. برخی از علائمی که ممکن است بروز کنند عبارتند از:

• سردرد شدید یا مزمن
• دشواری در تکان دادن قسمتی از بدن
• احساس بی‌حسی یا سوزش
• سردرگمی و دشواری تمرکز
• تغییر در رفتار یا عواطف
• صرع
• تهوع یا استفراغ

برخی از این نشانه‌ها شبیه به علائمی است که متخصصان، موقع درمان سرطان و یا روبرو شدن با خود سرطان اصلی با آن‌ها روبرو می‌شوند. بنابراین، افراد نباید تصور کنند که سرطان تنها براساس علائم آن‌ها به مغز گسترش‌ یافته است.در عوض، آن‌ها باید به یک متخصص انکلولوژیست (سرطان شناس) مراجعه کنند.

راه تشخیص متاستاز مغز چیست؟

اگر یک پزشک به متاستاز مغزی مشکوک شود، معمولا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سابقه پزشکی بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد. همچنین ممکن است فرد به یک معاینه عصبی برای نظارت بر تغییرات در عملکرد مغز خود مانند فکر کردن نیاز داشته باشد. اگر معاینه اولیه نشان دهد که سرطان ممکن است به مغز سرایت کرده باشد، ممکن است پزشک انجام یک یا چند مورد از موارد زیر را توصیه کند:

• آزمایش خون: آزمایش‌های خون می‌توانند به تشخیص برخی از نشانه‌های سرطان متاستاتیک کمک کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند آسیب به اندام‌ها، مانند کبد را نشان دهند.
• سی‌ تی‌ اسکن: سی‌ تی‌ اسکن سر به پزشک اجازه می‌دهد تا نگاهی به مغز بیندازد و علائم سرطان متاستاتیک را بررسی کند. با این حال، این تست ممکن است تمام انواع سرطان را نشان ندهد، بنابراین یک پزشک ممکن است پی‌گیری با MRI را توصیه کند.
• اسکن‌های MRI: این تست با استفاده از آهن‌ربا بخش‌هایی از مغز از جمله جریان خون به مناطق مختلف مغز را نشان می‌دهد. MRI می‌تواند علائم آسیب مغزی و تورم و همچنین محل تومورهای مغزی را تشخیص دهد.
• تست‌های عملکرد کبد برای یافتن هر گونه مشکل در کبد انجام می‌شوند.
• بیوپسی: بیوپسی آزمونی است که سلول‌ها یا بافت‌ها را نمونه‎‌برداری می‌کند تا بتوان آن‌ها را در زیر میکروسکوپ بررسی کرد. اگر شما سابقه سرطان دارید، پزشکان اغلب می‌توانند براساس نتایج تست‌های تصویربرداری، متاستاز مغزی را تشخیص دهند، بنابراین معمولا نیازی به بیوپسی نیست. اگر شما هرگز سرطان نداشته باشید یا دکتر فکر کند که ممکن است واقعا متاستاز مغزی وجود نداشته باشد، ممکن است بیوپسی بعد از آزمایش‌های تصویربرداری انجام شود.

نحوه درمان متاستاز مغز چیست؟

متاسفانه هنوز هیچ راه‌ حلی برای سرطان مغز متاستاتیک وجود ندارد. درمان‌های ارائه شده، به طور معمول بر روی چندین هدف تمرکز دارد:

• کم کردن یا کاهش دادن سرعت آسیب به مغز
• ​طولانی‌تر کردن مدت زندگی فرد
• کاهش درد

برخی از گزینه‌های درمان متاستاز مغزی عبارتند از:

• استروئیدها: استروئیدها می‌توانند تورم در مغز که از تومور ناشی شده را کاهش دهند و می‌تواند به کاهش علائم دیگر مثل سردرد و مشکلات عصبی کمک کند. با این حال، سرطان را درمان نخواهد کرد.
• برداشتن تومور  به وسیله جراحی: امکان برداشتن برخی از تومورها از طریق جراحی وجود دارد. این کار می‌تواند طول عمر فرد را افزایش دهد و در برخی موارد به فرد کمک می‌کند که از سرطان رهایی یابد. با این حال، تومورها می‌توانند بعدا دوباره رشد کنند.
• پرتو درمانی تمام مغز: در این روش برای کوچک کردن تومور از پرتو درمانی استفاده می‌شود. اگر چه این روش می‌تواند طول عمر را افزایش دهد اما می‌تواند باعث آسیب‌های عصبی نیز بشود.
• شیمی‌درمانی: شیمی‌درمانی به طور معمول متاستاز مغز را بهبود نمی‌دهد و یک درمان استاندارد نیست. با این حال، برخی از تومورها مستعد شیمی‌درمانی خاص یا داروهای هدفمند هستند. اگر فردی چنین توموری داشته باشد، شیمی‌درمانی می‌تواند شانس بقای او را بهبود بخشد و یا به او کمک کند که عمر طولانی‌تری داشته باشد.
• جراحی رادیوتاکسی(‏Stereotactic radiosurgery)‏: این روش از تابش استفاده می‌کند و تومور را به جای کل مغز هدف قرار می‌دهد. پزشکان ممکن است از این روش به تنهایی و یا در ترکیب باپ پرتو درمانی تمام مغز استفاده کنند.پ
• ضد تشنج‌ها: داروهای ضد تشنج داروهایی هستند که برای کنترل تشنج به کار می‌روند. آن‌ها همچنین داروهای ضد تشنج و ضد صرع نیز نامیده می‌شوند. افرادی که دچار متاستاز مغز هستند که در زمان تشخیص بیماری خود تشنج دارند و یا در طول درمان دچار تشنج می‌شوند، معمولا از داروهای ضد تشنج استفاده می‌کنند. آن‌ها اغلب در طول یک دوره طولانی تجویز می‌شوند. داروهای ضد تشنج به افراد دارای متاستاز مغزی که هیچ‌گاه دچار تشنج نشده‌اند، داده نمی‌شود. ​نوع ضد تشنج مورد استفاده به نوع تشنج، اینکه هر چند وقت یک‌بار اتفاق می‌افتد، اینکه چه مدت طول می‌کشد و داروهای دیگری که مورد استفاده قرار می‌گیرند، بستگی دارد. برخی داروهای ضد تشنج با داروهای دیگر در تعامل هستند که سطح داروها را در بدن تغییر می‌دهند. ​داروهای ضد تشنج معمولا به عنوان قرص از از طریق دهان مصرف می‌شوند. برخی از آن‌ها ممکن است از طریق تزریق به رگ مورد استفاده قرار گیرند. داروهای ضد تشنج مورد استفاده برای متاستاز مغزی عبارتند از: فنی‌توئین (‏دیلانتین)‏، کاربامازپین (‏تگریتول)‏، والپروئیک اسید (‏دپکین، اپیوال)، اکساربازپین (‏تریلپتال)، لوتیراستام (‏کپرا)‏ و سدیم فنوباربیتال (‏فنوبارب)‏.

بحث در مورد خطرات و مزایای درمان با پزشک و فکر کردن در مورد این که چگونه درمان ممکن است بر کیفیت زندگی و روابط خانوادگی در طول این مدت تاثیر بگذارد مهم است.

چشم‌انداز کلی متاستاز مغز

سرطان مغزی متاسوتیک معمولا پایان دهنده زندگی است. در حالی که برخی افراد قادر به زندگی طولانی‌تری نسبت به دیگران هستند و در حالی که تعداد کمی از آن‌ها خیلی بیشتر از حد متوسط عمر می‌کنند، اغلب افراد ماه‌ها وقت دارند پس از تشخیص سرطان خود به زندگی ادامه دهند.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ انجام شد که ۱۴۵ نفر با متاستاز مغزی را بررسی می‌کرد. نتایج نشان داد که بیشتر آن‌ها در عرض یک سال پس از تشخیص بیماری فوت کردند. زنان زندگی طولانی‌تری داشتند و ۳ درصد مردان و ۹ درصد زنان بیش از یک سال زندگی کردند. پس از ۲ سال، ۱.۴ درصد از شرکت کنندگان هنوز زنده بودند.

حتی اگر یک جراح بتواند تومورها را با موفقیت از مغز خارج کند، باز هم بازگشت آن‌ها معمول است. یک آزمایش در سال ۲۰۱۷ که ۱۲۸ نفر دارای متاستاز مغزی را بررسی می‌کرد، نشان داد که ۴۳ درصد از شرکت‌‌کنندگان در مطالعه، ۱۲ ماه بعد از برداشتن تومور مغزی متاستاتیک از سرطان رها شده بودند. در میان کسانی که برای برداشتن تومور تحت جراحی رادیوتاکسی قرار گرفتند، نتیجه بهتر بود (با ۷۲ درصد عدم عود در یک سال).

به طور کلی، نرخ بقا پس از تشخیص سرطان مغزی متاستاتیک، در طول سه دهه گذشته به طور قابل‌توجهی با توجه به فناوری‌هایی مانند کل اشعه مغزی بهبود یافته‌ است.

نتیجه‌گیری

متاستاز مغز زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی از طریق جریان خون به مغز می‌روند و باعث رشد تومورها می‌شوند. علائم این بیماری شامل درد، تغییرات رفتاری و یا تشنج هستند. با این حال، همه این علائم را تجربه نمی‌کنند، بنابراین مهم است که به طور منظم از یک متخصص تومور شناسی برای تشخیص زودهنگام علائم، کمک گرفته شود.

سرطان مغزی متاسوتیک، خطرناک است و می‌تواند زندگی فرد را به سرعت تغییر دهد. هیچ راه درست یا غلطی برای واکنش به تشخیص آن وجود ندارد. برخی افراد ترجیح می‌دهند سرطان را درمان کنند و هر چیزی را که می‌توانند برای افزایش طول عمر خود امتحان کنند. برخی دیگر ترجیح می‌دهند درد را کاهش دهند و صرف زمان را با عزیزان خود به حداکثر برسانند. ممکن است بحث در مورد گزینه‌های درمان و نیز جلب حمایت اجتماعی و احساسی برای افراد مفید باشد.

منبع: MedicalNewsToday، Cancer.ca