یکی از کارهایی که پزشکان به طور منظم برای ارزیابی وضعیت سلامت بیماران خود انجام می‌دهند، دستور انجام آزمایش خون است. MCH یکی از مواردی است که در آزمایش خون بررسی می‌شود. MCH مخفف Mean Corpuscular Hemoglobin و به معنی «میانگین همگلوبین سلولی» است.
سطوح این ماده به طور منظم برای کمک به تشخیص اختلالات خونی به کار می‌روند اما درک آنها دشوار است. سطوح مختلف MCH ممکن است باعث بروز علائم مختلفی شود که نیاز به درمان‌های فردی دارد.
MCH چیست؟
همان‌طور که گفته شد، MCH مخفف Mean Corpuscular Hemoglobin و به معنی «میانگین همگلوبین سلولی» است. سطح MCH به مقدار متوسط هموگلوبین یافت‌شده در گلبول‌های قرمز بدن اشاره دارد. هموگلوبین یک پروتئین در خون است که به گلبول‌های قرمز اجازه می‌دهد تا اکسیژن را به سلول‌ها و بافت‌های بدن تحویل دهند.
اگرچه تشابه زیادی بین MCH و MCHC وجود دارد، اما این دو نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. MCH مقدار متوسط هموگلوبین است که در هر گلبول قرمز قرمز وجود دارد، در حالی که مقادیر MCHC وزن متوسط هموگلوبین براساس حجم گلبول‌های قرمز خون است. با این وجود، هر دو انعکاسی از سلامت هموگلوبین در خون هستند.
آزمایش شمارش کامل خون یا CBC چیست؟
یک آزمایش شمارش خون کامل، که برای سادگی به آن آزمایش CBC هم گفته می‌شود، برای ارائه یک نمای کلی از سلامت فرد به پزشکان طراحی شده است. این تست می‌تواند به غربالگری افراد برای مسائل مختلف در یک زمان کمک کند و می‌تواند به تشخیص بیماری‌هایی مانند اختلالات خونریزی دهنده، عفونت‌ها و کم‌خونی کمک کند.
غربالگری‌های بهداشتی منظم اغلب آزمایش CBC را شامل می‌شود. اگر نتایج آزمایش در حالت عادی بوده باشد، ممکن است فرد تا زمان غربالگری بعدی سلامت به آزمایش دیگری نیاز نداشته باشد. پزشکان ممکن است تست CBC را در صورتی که فرد نشانه‌ای از هر گونه اختلال که می‌تواند بر روی خون تاثیر بگذارد را نشان دهد، درخواست دهند.
همچنین می‌توان از یک آزمایش شمارش کامل خون برای نظارت بر افرادی که اختلالات خونی دارند، استفاده کرد. پزشکان از نتایج این آزمایش‌ها برای پیگیری پیشرفت درمان و تعیین میزان موثر بودن آن استفاده می‌کنند. CBC هر سه نوع سلول موجود در خون را آزمایش می‌کند و تعداد کل گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها را در خون نشان می‌دهد.
سطوح MCH
اغلب اوقات پزشکان برای بررسی سطح MCH در بدن بیمار یک آزمایش شمارش کامل خون را درخواست می‌کنند. سطوح MCH نرمال در حدود ۲۷ تا ۳۳ پیکوگرم در هر سلول برای بزرگسالان است. این اعداد ممکن است براساس دستگاه مورد استفاده برای انجام آزمایش متفاوت باشند. این اعداد در کودکان متفاوت هستند.
فردی با MCH پایین، دارای غلظت‌های کم‌تر از ۲۶ پیکوگرم از هموگلوبین در هر سلول است. فردی با سطوح بالای MCH نیز، دارای غلظت ۳۴ پیکوگرم یا بیشتر هموگلوبین در هر سلول خواهد بود.
عوامل پایین بودن سطوح MCH در آزمایش خون چیست؟
انواع مختلف کم‌خونی می‌توانند باعث پایین آمدن سطوح MCH شوند. برای مثال، کم‌خونی میکروسایتیک زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های خونی بسیار کوچک هستند و نمی‌توانند تا جایی که باید هموگلوبین را درون خود نگه دارند. این امر می‌تواند به دلیل سوءتغذیه و یا کمبودهای تغذیه‌ای به وجود آمده باشد. حتی اگر فرد رژیم غذایی متعادل و سالمی داشته باشد، برخی بیماری‌ها و مسائل پزشکی نیز می‌توانند باعث کم‌خونی شوند.
مقادیر کم آهن در خون نیز می‌تواند باعث پایین آمدن سطوح MCH شود. بدن از آهن برای ساختن هموگلوبین استفاده می‌کند. اگر بدن با کمبود آهن مواجه شود، کم‌خونی ناشی از فقر آهن می‌تواند باعث کاهش سطح MCH شود. این نوع کم‌خونی ممکن است در گیاهخواران و یا افرادی که رژیم غذایی ضعیفی دارند، شایع‌تر باشد.
افراد دارای بیماری‌های دیگر دیگر نیز ممکن است پایین بودن سطوح MCH را تجربه کنند. مثلا بیماری سلیاک می‌تواند مانع از این شود که بدن آهن را به درستی جذب کند و در نتیجه، حفظ شدن سطح آهن در سطح مورد نیاز بدن را بسیار دشوار می‌کند. به همین ترتیب، ممکن است بدن افرادی که انواع جراحی معده داشته‌اند نیز نتواند آهن را به مقدار مورد نیاز خود جذب کنند. زنان که بیش از حد قاعده می‌شوند، ممکن است دچار کم‌خونی شوند چون آهن بیشتری را در خون قاعدگی از دست می‌دهند تا بتوانند بهبود یابند.
سطوح پایین MCH می‌تواند در افرادی نیز ظاهر شود که بدن آنها فاقد ویتامین‌های کلیدی است. افرادی که به اندازه کافی ویتامین B مانند فولات و B۱۲ دریافت نمی‌کنند ممکن است غلظت MCH کمی را در آزمایش خون خود نشان دهند. از آنجایی که فقدان ویتامین می‌تواند بالا بودن سطوح MCH را نشان دهد، پزشکان ممکن است درخواست انجام آزمایش‌ها و تفسیر بیشتر برای تشخیص قطعی را داشته باشند.
علائم پایین بودن سطوح MCH چیست؟
در ابتدا، بسیاری از افرادی که سطوح MCH خون آنها پایین است، علائم بیماری را اصلا تجربه نمی‌کنند. هنگامی که MCH تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد، علائم شروع به ظاهر شدن می‌کنند. علائم پایین بودن MCH عبارتند از:
- تنگی نفس
- از دست دادن استقامت منظم
- خستگی مداوم
- سرگیجه
- ضعف در بدن
پایین بودن عدد MCH، می‌تواند بر روی پوست نیز تاثیر بگذارد. در افرادی که سطح MCH آنها پایین است، ممکن است که پوست به راحتی رنگ‌پریده و یا کبود شود. اگر کسی این علائم را تجربه می‌کند، باید بی‌وقفه به پزشک مراجعه کند.
عوامل بالا بودن سطوح MCH در آزمایش خون چیست؟
بالا بودن عدد MCH معمولا نشانه کم‌خونی ماکروسایتیک است. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های خونی بسیار بزرگ باشند. این وضعیت می‌تواند به دلیل کمبود ویتامین B۱۲ و یا اسید فولیک کافی در بدن باشد. بالا بودن عدد MCH ممکن است نتیجه موارد زیر باشد:
- بیماری‌های کبدی
- غده تیروئید پرکار
- نوشیدن الکل به طور منظم
- عوارض ناشی از برخی سرطان‌ها
- عوارض ناشی از عفونت
- مصرف بیش از حد داروهای حاوی استروژن
علائم بالا بودن سطوح MCH چیست؟
افرادی که MCH بالایی را تجربه می‌کنند که ناشی از کم‌خونی ماکروسایتیک است، ممکن است علائمی را تجربه کنند که از یک الگوی خاص پیروی می‌کنند. این افراد ممکن است در ابتدا متوجه علائم خود نشوند، اما وضعیت‌شان به تدریج با گذر زمان بدتر می‌شود. علائم بالا بودن MCH عبارتند از:
- خستگی
- پوست بسیار رنگ پریده
- ضربان قلب سریع
- شکنندگی ناخن‌ها، به طوری که به راحتی می شکنند.
- مه مغزی یا تمرکز ضعیف
- سردرگمی و از دست دادن حافظه
افراد مبتلا به کم‌خونی ماکروسایتیک ممکن است مشکلات گوارشی را هم تجربه کنند. این افراد، ممکن است اشتها نداشته باشند، کاهش وزن را تجربه کنند و به طور مرتب اسهال داشته باشند. فردی که هر یک از این علائم را تجربه می‌کند، باید هر چه زودتر با پزشک خود صحبت کند.
درمان عدم تعادل سطح MCH در آزمایش خون چیست؟
نحوه درمان سطوح نامتعادل MCH توسط پزشکان می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. روند درمان تا حد زیادی به درمان علت عدم تعادل بستگی دارد. افزودن مقدار بیشتری ویتامین B۱۲ و اسید فولیک به رژیم غذایی می‌تواند راه خوبی برای مقابله با بالا بودن سطوح MCH باشد. بهتر است که این غذاها را از رژیم غذایی متنوع و متعادلی به دست آیند، اما مکمل‌ها نیز می‌توانند به حفظ این سطوح در سطح مورد نیاز کمک کنند.
پایین بودن سطوح MCH، معمولا در اثر کمبود آهن رخ می‌دهد و منجر به کم‌خونی می‌شود. ممکن است پزشکان توصیه کنند که افراد آهن و ویتامین B۶ بیشتری را به رژیم غذایی خود اضافه کنند. مصرف ویتامین C و فیبر همراه با غذاهایی که حاوی آهن هستند نیز می‌تواند به افزایش سطح MCH کمک کند.
مکمل‌های ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین B۱۲، ویتامین C، اسید فولیک و آهن از طریق داروخانه‌ها و برخی فروشگاه‌های آنلاین در دسترس هستند. افرادی که با مشکل عدم تعادل در سطوح MCH خود مواجه هستند، باید همیشه قبل از مصرف هر گونه مکمل و یا ایجاد تغییرات جدی در رژیم غذایی خود، از پزشک خود در مورد برنامه درمانی مشورت بگیرند.
چشم انداز
بیشتر افراد می‌توانند سطح MCH خود را با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایشان بهبود بخشند. با این وجود، تزریق آهن ممکن است برای افراد مبتلا به اختلالاتی که از جذب آهن جلوگیری می‌کنند، ضروری باشد. افراد دیگر هم ممکن است نیاز به تزریق منظم خون غنی از آهن داشته باشند.
منبع: MedicalNewsToday
