تنگی تنفس نشانه شایعی است که ممکن است به سرعت و یا به تدریج بروز کند. اگر شما تنگی نفس را تجربه می‌کنید، چنین چیزی صرفا به معنی این نیست کهباید نگران سرطان ریه و یا بیماری‌های جدی مثل بیماری‌های قلبی باشید، اما باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. علت تنگی نفس می‌تواند چیزهای مختلفی باشد که این عوامل قابل درمان هستند. در این راستا باید با پزشک معالج خود مشورت کنید، معاینه فیزیکی داشته باشید و احتمالا تست‌های تشخیصی را پشت سر بگذارید تا علت اصلی تنگی نفس شناسایی شود. در این مقاله از تریتا، در مورد تنگی نفس، علت آن و علائم آن بحث می‌شود. با ما همراه باشید.
تنگی نفس چه علائمی دارد؟
بسیاری از مردم این علائم را به عنوان احساس ذهنی دشواری در تنفس توصیف می‌کنند. در هنگام تنگ شدن نفس، ممکن است این احساس را داشته باشید که قادر به آن نیستید که هوای کافی را به درون ریه‌ها فرو ببرید، یا این که بیش از معمول برای نفس کشیدن تلاش می‌کنید. برخی افراد نیز احساس خود را به صورت سفت شدن سینه خود توصیف می‌کنند.
تنگی نفس می‌تواند به سرعت در چند دقیقه یا چند ساعت اتفاق بیفتد و یا می‌تواند با گذر روزها، هفته‌ها، ماه‌ها و یا حتی سال‌ها کاهش یابد.
برای شناسایی علت تنگی نفس چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
گاهی اوقات دشوار است که متوجه شویم تنگی نفس تا چه حد جدی است. در واقع، گاهی اوقات شدیدترین تنگی نفس می تواند چیزی باشد که تهدید کننده زندگی نیست، مانند تهویه هوا یا حمله پانیک، و خفیف ترین علائم می تواند به دلایل جدی مرتبط باشد. علل جدی تنگی نفس می تواند با علائم دیگری همراه باشد.
چه زمانی باید با اورژانس تماس گرفت؟ علائمی که نشان دهنده تنگی نفس است و ممکن است جدی باشد عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- رنگ مایل به آبی در انگشتان یا لب ها
- تورم یا احساس پری در گلو یا لب‌ها
- سبکی سر
- ناتوانی در صحبت کردن به دلیل مشکل در تنفس
- بدتر شدن سریع علائم
- قرمزی یا تورم پاها
- سرفه خونی
برخی از عوامل تنگی نفس می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
اصطلاحات پزشکی مربوط به علت تنگی نفس
در رابطه به تنگی نفس اصطلاحات مختلفی را ملاحظه خواهید کرد. خلاصه‌ای کوتاه از برخی از این اصطلاحات عبارتند از:
- Dyspnea به احساس تنگی نفس اشاره دارد.
- Tachypnea به تنفس سریع با یا بدون احساس تنگی نفس اشاره دارد.
- Bradypnea به معنای کاهش سرعت تنفس است.
نرخ تنفس
نرخ تنفس نرمال در بزرگسالان بین ۱۲ تا ۲۰ تنفس در دقیقه در استراحت در نظر گرفته می‌شود و در کودکان بسته به سن تغییر می‌کند. لازم به ذکر است که ممکن است در حین تنفس طبیعی احساس تنگی نفس کنید. عکس این موضوع نیز صادق است، می‌توانید بدون هیچ مشکلی در تنفس، تنفس غیر طبیعی داشته باشید.
علت تنگی نفس چیست؟
در ۸۵ درصد افراد، تنگی نفس به دلیل بیماری‌ها و عوارض خاص است که بر قلب و یا ریه‌ها تاثیر می‌گذارد. برخی از علل رایج تنگی نفس عبارتند از:
- آسم
- بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
- عفونت‌هایی مانند برونشیت و ذات‌الریه
- نارسایی احتقانی قلب
- حمله قلبی
- آمبولی ریه
- پنوموتوراکس، فروپاشی ریه
سایر علل رایج عبارتند از:
- مصرف دخانیات
- کم خونی: با ابتلا به کم خونی، ممکن است دچار خستگی، رنگ پریدگی پوست و سبکی سر نیز شوید.
- مشکلات تیروئید: هم پرکاری تیروئید و هم کم‌کاری تیروئید ممکن است باعث تنگی نفس شوند.
علل کمتر شایع، اما مهم تنگی نفس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تومورهای خوش خیم و بدخیم، از جمله سرطانریه
- اضطراب و حملات پانیک
- اشیایی که به طور تصادفی وارد ریه‌ها می‌شوند
- مشکلات دریچه قلب
- رفلکس اسید
- آنافیلاکسی (نوع شدید واکنش آلرژیک)
- بیماری های عصبی مانند ام اس
- سایر بیماری های ریوی مانند سارکوئیدوز و برونشکتازی
- عدم ورزش منظم
قبل از اینکه تنگی نفس را به دلیل عدم تحرک نادیده بگیرید، با متخصص صحبت کنید.
تشخیص علت تنگی نفس چگونه انجام می‌شود؟
مهم است که اگر دچار تنگی نفس شدید، حتی اگر فکر می‌کنید ممکن است دلیل این علائم را بدانید، برای دیدن متخصص خود قرار ملاقاتی بگذارید.
برخی از سوالاتی که ممکن است متخصصین از شما بپرسند عبارتند از:
- اولین بار چه زمانی دچار تنگی نفس شدید و چگونه شروع شد؟
- آیا علائم دیگری مانند درد قفسه سینه، سرفه، خس خس سینه، تب، درد پا، کاهش وزن غیقابل توضیح یا خستگی دارید؟
- آیا اخیرا با ماشین یا هواپیما سفر کرده‌اید؟
- آیا علائم شما در حالت استراحت ظاهر می شود یا فقط در حین فعالیت؟
- به نظر می‌رسد کدام فعالیت باعث بروز علائم شما می‌شود؟
- در حالت نشسته یا دراز کشیدن بیشتر احساس تنگی نفس می‌کنید؟
- آیا سابقه شخصی یا خانوادگی مشکلات قلبی یا ریوی دارید؟
- آیا تا به حال سیگار کشیده اید؟ اگر چنین است، برای چه مدت؟
آزمون‌ها و آزمایش‌های تصویربرداری برای شناسایی علت تنگی نفس
تست‌های تشخیصی که ممکن است نیاز داشته باشید به علائم ویژه و یافته‌های فیزیکی پزشک بستگی خواهند داشت.
آزمون‌هایی که ممکن است به شما توصیه شوند عبارتند از:
- پالس اکسی‌متری، آزمایشی است که با قرار دادن گیره بر روی انگشت و یا لاله گوش برای تخمین میزان اکسیژن خون انجام می‌شود.
- نوار قلب (EKG)، برای جستجوی نشانه‌هایی از حمله قلبی و یا ریتم نامنظم قلب به کار می‌رود
- عکس برداری از قفسه سینه، برای یافتن عفونت یا رشد در ریه‌ها
- آزمایش خون، برای یافتن کم‌خونی و دیگر علل
- تست‌های عملکرد ریوی، برای یافتن علائم آسم یا آمفیزم و دیگر بیماری‌های ریوی
آزمایش‌های دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) قفسه سینه
- یک تست استرس
- اکوکاردیوگرام، که یک سونوگرافی از قلب برای بررسی مشکلات دریچه های قلب شما است و بررسی وجود نواحی آسیب دیده در قلب
- برونکوسکوپی که در آن از یک لوله قابل انعطاف استفاده می‌شود که از طریق دهان و پایین به داخل برونش‌ها وارد می‌شود تا تومورها یا جسم خارجی را جستجو کند. برونکوسکوپی تنها زمانی برای تنگی نفس انجام می‌شود که یافته نگران کننده‌ای در تصویربرداری قفسه سینه وجود داشته باشد.
درمان تنگی نفس چگونه است؟
درمان تنگی نفس به علت آن بستگی دارد، اما مهم‌ترین قدم این است که مطمئن شوید هوای کافی برای تامین اکسیژن مورد نیاز بافت‌های بدن به دست می‌آید. این مورد با نام ABCs نیز شناخته می‌شود:
- راه تنفسی (Airways)
- نفس كشيدن (Breathing)
- گردش (Circulation)
منبع: VeryWellHealth
