اختلال شخصیت اسکیزوئید (Schizoid Personality Disorder) یک اختلال شخصیت مزمن و فراگیر است که با انزوای اجتماعی و احساس بیتفاوتی نسبت به دیگران شناخته میشود. افرادی که به این اختلال دچار هستند، اغلب به عنوان افراد دور از جمع یا منزوی توصیف میشوند و تمایل دارند از حضور در موقعیتهای اجتماعیای که شامل تعامل با افراد دیگر است، اجتناب کنند. بیان احساسات و عدم تمایل به ایجاد روابط نزدیک شخصی برای این افراد دشوار است. اعتقاد بر این است که این نوع اختلال شخصیتی نسبتا نادر است و بیشتر از زنان، بر مردان تاثیر میگذارد. افراد مبتلا به اختلال شخصیتی اسکیزوئید در معرض خطر تجربه افسردگی نیز هستند.
علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی اسکیزوئید معمولا این علائم را تجربه میکنند:
- مشغله ذهنی مربوط به دروننگری و خیالپردازی
- احساس بیتفاوتی نسبت به تحسین و تایید، و نیز انتقاد یا رد شدن
- جدایی از افراد دیگر
- تمایل کم یا عدم تمایل به ایجاد روابط نزدیک با دیگران
- بیتفاوتی نسبت به هنجارها و انتظارات اجتماعی
- مشارکت نادر در فعالیتهای مربوط برای سرگرمی یا لذت
- لذت نبردن از روابط اجتماعی یا خانوادگی
- اغلب به عنوان افرادی سرد، بیعلاقه و گوشهگیر توصیف میشوند.
شروع معمول اختلال شخصت اسکیزوئید
این اختلال اغلب در دوران کودکی قابلتوجه است و معمولا در اوایل بزرگسالی آشکار میشود. علائم این اختلال میتواند بر حوزههای مختلف زندگی از جمله روابط خانوادگی، مدرسه و کار تاثیر بگذارد.
DSM-۵، اختلال شخصیت اسکیزویید را به عنوان «الگوی فراگیر نقصهای اجتماعی و بین فردی که با ناراحتی شدید همراه است و کاهش ظرفیت برای ایجاد روابط نزدیک و همچنین تحریفهای شناختی یا ادراکی و انحراف رفتار که از اوایل بزرگسالی آغاز میشود و در زمینههای مختلف وجود دارد” تعریف میکند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی اسکیزوئید اغلب توسط دیگران به عنوان افرادی منزوی، سرد و جدا از جمع توصیف میشوند. افرادی که این اختلال را دارا هستند، ممکن است تنها بودن را به حضور در اجتماعات ترجیح دهند، اما برخی ممکن است به عنوان نتیجه این اعمال، تنهایی و انزوای اجتماعی را نیز تجربه کنند.
تاثیر اختلال شخصیت اسکیزوئید بر کار و زندگی
کسانی که این اختلال را دارند میل کمی به برقراری روابط دارند، به ندرت قرار میگذارند و اغلب ازدواج نمیکنند. همچنین، علائم این اختلال، ممکن است کار کردن در موقعیتهایی که نیاز به تعاملات اجتماعی و یا مهارتهای افراد زیادی دارد را دشوار کند. افراد مبتلا به اختلال شخصیتی اسکیزوئید، ممکن است در مشاغلی که شامل کار در تنهایی است بهتر عمل کنند.
مقایسه اختلال شخصیتی اسکیزوئید با اسکیزوفرنی
اگرچه اختلال شخصیتی اسکیزوئید به عنوان یکی از اختلالات طیف اسکیزوفرنی در نظر گرفته میشود و برخی از علائم خود را به طور مشترک با اسکیزوفرنی و اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال به اشتراک میگذارد، اما تمایزهای مهمی وجود دارند که اختلال شخصیتی اسکیزوئید را از این دو اختلال جدا میکنند.
افراد مبتلا به این اختلال، به ندرت دچار پارانویا یا توهم هم میشوند. همچنین، در حالی که ممکن است در طول گفتوگوها کنارهگیر و منزوی به نظر برسند، زمانی که صحبت میکنند، افرادی منطقی به نظر میرسند، که این مورد متفاوت از پیروی از الگوهای گفتاری است که اغلب توسط افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نشان داده میشوند.
علت ایجاد اختلال شخصیتی اسکیزوئید چیست؟
علل اختلال شخصیتی اسکیزوئید مشخص نیست، اگرچه معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی نقش دارند. شخصیت به وسیله طیف گستردهای از عوامل، از جمله ویژگیها و تمایلات ارثی، تجربیات کودکی، فرزندپروری، تحصیلات و تعاملات اجتماعی شکل میگیرد. تمام این عوامل ممکن است در رشد اختلال شخصیت اسکیزوئید نقش داشته باشند.
تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید
اگر نگران علائم هستید میتوانید کار خود با مراجعه به پزشک خود شروع کنید. پزشک، علائم شما را ارزیابی خواهد کرد و هر گونه بیماری زمینهای که ممکن است درایجاد علائم دخیل باشد را بررسی خواهد کرد. در اغلب موارد، شما به احتمال زیاد به یک متخصص سلامت روان ارجاع خواهید شد.
معیار تشخیصی DSM-۵، بیان میکند که افراد باید حداقل چهار مورد از علامتهای زیر را نشان دهند تا مشکل آنها، به عنوان اختلال شخصیت اسکیزوئید تشخیص داده شود:
- همیشه فعالیتهای انفرادی را انتخاب کنند.
- جدایی عاطفی و عدم ابراز عاطفی
- تجربه کردن لذت اندک از فعالیتهای گوناگون
- بیتفاوتی نسبت به انتقاد یا تمجید
- عدم تمایل یا لذت بردن از روابط شخصی نزدیک
- علاقه کم یا عدم علاقه به رابطه جنسی
- نداشتن هیچ دوست صمیمی دیگری جز افراد نزدیک خانواده
اختلال شخصیتی اسکیزوئید اغلب توسط یک روانپزشک و یا یک متخصص سلامت روانی دیگر که برای تشخیص و درمان اختلالات شخصیتی آموزشدیده است، تشخیص داده میشود. پزشکان عمومی اغلب فاقد تخصص برای این نوع تشخیص هستند، به خصوص که این اختلال بسیار نادر است و اغلب با دیگر اختلالات روانی اشتباه گرفته میشود. افرادی که اختلال شخصیتی اسکیزوئید دارند به ندرت خودشان به دنبال درمان میروند و اغلب اوقات، اقدام آنها پس از آن است که این بیماری به شدت عرصههای متعدد زندگی آنها را مختل کرده است.
درمان اختلال شخصیتی اسکیزوئید
درمان اختلال شخصیتی اسکیزوئید میتواند چالش برانگیز باشد. افراد مبتلا به این اختلال به ندرت به دنبال درمان هستند و ممکن است با رواندرمانی مشکلاتی داشته باشند، زیرا ایجاد روابط با یک درمانگر برایشان دشوار است. انزوای اجتماعی که اختلال شخصیتی اسکیزوئید را مشخص میکند نیز، یافتن حمایت و کمک را دشوار میسازد.
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی اسکیزوئید ممکن است برقراری روابطی را که در مرکز فعالیتهای فکری، شغلی یا تفریحی قرار دارند را آسانتر بیابند زیرا چنین روابطی به خود-افشاگری و صمیمیت عاطفی متکی نیستند.
بر خی از داروها نیز ممکن است برای درمان برخی از علائم اختلال شخصیتی اسکیزوئید مانند اضطراب و افسردگی به کار روند. چنین داروهایی معمولا همراه با دیگر گزینههای درمانی مانند درمان شناختی-رفتاری (cognitive behavioral therapy) یا گروه درمانی استفاده میشوند.
درمان شناختی-رفتاری میتواند به افراد دارای اختلال اسکیزوئید کمک کند تا افکار و رفتارهای مشکلساز را شناسایی کنند و مهارتهای جدید مقابله با آنها را توسعه دهند. گروه درمانی هم میتواند به افراد کمک کند تا مهارتهای بین فردی را تمرین کنند.
درمان یک به یک نیز میتواند برای افراد دچار به این اختلال ترسناک به نظر برسد زیرا به تعامل اجتماعی زیادی نیاز دارد. چنین درمانهایی ممکن است زمانی موثرتر باشند که متخصصان سلامت روانی مراقب باشند تا از فشار بیش از حد بر روی بیمار اجتناب کنند و بیماران نیز با فشار بیش از حد و خواستههای احساسی مواجه نشوند.
کنار آمدن به اختلال شخصیت اسکیزوئید
به دلیل طبیعت این اختلال، ممکن است احساس کنید که تنها نگه داشتن خودتان، راحتتر از پیدا کردن کمک از یک فرد متخصص است. حتی اگر به طور کلی تنهایی را ترجیح میدهید، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید تنهایی و انزوا را تجربه میکنند. کارهایی هست که میتوانید برای جلب حمایت انجام دهید.
پیوستن به یک کار یا گروه اجتماعی مرتبط با سرگرمی را در نظر بگیرید. از آنجا که صمیمیت عاطفی میتواند برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزویید چالش برانگیز باشد، ممکن است اجتماعی شدن با دیگران را در زمینه پیگیری شغلی یا تفریحی آسانتر بیابید. این میتواند یک راه عالی برای توسعه ارتباطات اجتماعی بدون غلبه بر خودتان باشد.
اگر کسی که این اختلال را دارد دوست دارید، میتوانید با اجتناب از قضاوت، صبور بودن و تشویق فرد به مراجعه به درمان، به او کمک کنید. از تلاش برای سوق دادن فرد به سمت فعالیتها و یا روابطی که باعث میشود آنها احساس ناراحتی و یا فشار بکنند، خودداری کنید. در عوض، به دنبال فعالیتهایی بگردید که بتوانید با هم آنها را انجام دهید و به سرمایهگذاری احساسی زیادی نیاز نداشته باشد.
سخن نهایی
اختلال اسکیزوئید معمولا پایدار، مزمن و مادام العمر است، اما با حمایت و درمان موثر، افرادی که به آن دچار هستند، میتوانند به زندگی روزمره خود ادامه دهند.
منبع: VeryWellMind