بیماری قارچ سیاه چیست؟ | علل، علائم و راه‌های درمان آنزمان مطالعه ۷ دقیقه

محققان بر این باورند که بیماری کووید ۱۹ شدید می‌تواند پاسخ سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند. این فرایند منجر به افزایش آسیب‌پذیری بدن در برابر سایر عفونت‌ها مخصوصا برای افرادی که دارای نقص در سیستم ایمنی هستند، می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها عفونتی به نام موکورمایکوزیس است که با نام بیماری قارچ سیاه شناخته می‌شود. در هند نود درصد افرادی که پس از بیماری کرونا بهبود یافته‌تند، بر اثر عفونت موکورمایکوزیس فوت کردند و از سوی مقامات بهداشتی هند در خواست شد تا اپیدمی قارچ سیاه را اعلام کنند. در ایران نیز همان‌طور که هر روز از رسانه‌های خبری پخش می‌شود، میزان افراد مبتلا به بیماری قارچ سیاه روزانه در حال افزایش است. برای آشنایی بیشتر با این بیماری با تریتا همراه باشید. همچنین توصیه می‌شود ویدئوی زیر را در مورد قارچ سیاه مشاهده کنید:

ارتباط کرونا ویروس و قارچ سیاه

مهم‌ترین ارتباط مستقیم بین کرونا و قارچ سیاه، این است که با تضعیف سیستم ایمنی افراد مبتلا به کرونا، و داروهای ضد التهاب (برای درمان کرونا) که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند، احتمال گرفتن قارچ سیاه زیاد می‌شود. در حالت عادی سیستم ایمنی بدن قارچ‌ها را پس می‌زند اما در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند یا دیابت دارند ممکن است این قارچ بسیار کشنده باشد.

برای آشنایی بیشتر با ساختار کرونا ویروس می‌توانید ویدئوی زیر را مشاهده کنید.

بیماری قارچ سیاه چیست؟

قارچ سیاه نوعی نادر از عفونت‌های قارچی و غیر واگیردار است که به دلیل قرار گرفتن در معرض قارچ‌هایی به نام مایکرومایسیت‌ها ایجاد می‌شود. این قارچ‌ها به طور معمول در محیط، بخصوص روی برگ‌ها، خاک، کمپوست و سرگین حیوانات یافت می‌شود. مایکرومایسیت‌ها از طریق تنفس، استنشاق و زخم‌های روی پوست می‌توانند وارد بدن شوند. 

انواع قارچ سیاه چیست؟

طبق تحقیقات انجام شده، عفونت قارچ سیاه می‌تواند از طریق جریان خون به انواع نقاط بدن منتقل شود و انواع ارگان‌ها و قسمت‌های بدن را آلوده کند.

قارچ سیاه ریوی

این دسته از بیماری، بیش‌تر بین بیماران مبتلا به سرطان و افرادی که پیوند سلول‌های بنیادی یا پیوند عضو انجام داده‌اند، رایج است.

قارچ سیاه بینی یا سینوسی

این دسته، یک نوع عفونت در سینوس‌های فرد است که به مغز سرایت می‌کند. این دسته از قارچ سیاه اغلب در بیماران مبتلا به دیابت کنترل نشده و در بیماران پیوند کلیوی دیده می‌شود.

قارچ سیاه پوستی

زمانی که قارچ از طریق پوست زخمی ( که به دلیل جراحی، سوختگی شدید و یا هر گونه جراحت پوستی ایجاد شده)، وارد بدن فرد شود، به آن عفونت پوستی می‌گویند. این نوع از بیماری، اغلب در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی ندارند، دیده می‌شود.

قارچ سیاه دستگاه گوارش

اغلب در میان کودکان خردسال بخصوص خردسالان با وزن کم در هنگام تولد و نوزادان نارس کم‌تر از یک ماه که عمل جراحی داشته‌اند و یا دارو مصرف می‌کنند که در نتیجه آن، باعث کاهش قدرت بدن برای مبارزه با عفونت می‌شود، یافت می‌شود. 

قارچ سیاه منتشر شده

این دسته از بیماری قارچ سیاه معمولا بر مغز تأثیر می‌گذارد، اما هنگامی که عفونت از طریق جریان خون گسترش می‌یابد، می‌تواند سایر قسمت‌ها و اندام‌های بدن مانند قلب، طحال و پوست را تحت تاثیر قرار دهد.

دلایل ابتلا به قارچ سیاه چیست؟

قارچ سیاه اغلب همه‌جا در زندگی روزمره ما وجود دارد. این قارچ به طور خودکار روی خاک، گیاهان، کود کشاورزی، میوه‌ها و سبزیجات به وجود می‌آید. این بیماری عفونی در همه جا وجود دارد و به صورت قارچ سیاه در هوا و خاک دیده می‌شود. این عفونت در مخاط افراد سالم نیز یافت می‌شود. عموما بیماران مبتلا به قارچ سیاه افرادی هستند که اخیرا از ویروس کرونا رهایی یافتند. امکان ابتلای فرد به این بیماری از طریق مکان‌های رایج مانند خاک یا هوای موجود در محیط بسته وجود دارد. این عفونت در بیماران مبتلا به سرطان یا ایدز نیز زیاد دیده می‌شود. اغلب بیماران مبتلا به این قارچ دارای سن حدود ۳۵ سال هستند. اگر فردی بعد از مدتی بر اثر بیماری کرونا بهبود یافت، احتمالا قربانی بعدی بیماری قارچ سیاه خواهد بود. هم‌چنین اگر فرد بر اثر مصرف دارو یا داشتن بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، سرطان، ایدز و…. دارای نقص در سیستم ایمنی باشد، احتمال ابتلای وی به قارچ سیاه وجود دارد.

علائم قارچ سیاه چیست؟

علائم این بیماری بستگی به محل رشد قارچ در بدن دارد. اگر هر گونه علائمی مرتبط با علائم قارچ سیاه دارید، حتما با پزشک خود در میان بگذارید.

علائم بیماری قارچ سیاه در سینوس و مغز عبارت است از:

• تورم یک طرف صورت
• سردرد
• گرفتگی بینی یا سینوس
• تشدید سریع لکه‌های سیاه روی پل بینی یا بالای دهان
• تب

علائم قارچ در حال رشد در ریه همانند بخشی از علائم کرونا ویروس است. این علائم شامل موارد زیر است:

• تب
• سرفه و خلط خونی یا تیره
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس

علائم قارچ سیاه پوستی موارد زیر را دربرمی‌گیرد:

• درد صورت
• حباب کوچک پر شده از سرم (serum) روی پوست 
• سیاه شدن پوست عفونی
• گرما و قرمزی بیش از حد پوست
• تورم در اطراف عفونت
• عفونت پوستی در ناحیه کیسه‌های هوایی پشت پیشانی، بینی، استخوان گونه، بین چشم و دندان

علائم قارچ سیاه در دستگاه گوارشی عبارت است از:

• درد شکم
• تهوع و استفراغ
• خونریزی دستگاه گوارش

علائم قارچ سیاه منتشر شده موارد زیر را در بر می‌گیرد:

• این گونه در بیمارانی اتفاق می‌افتد که قبلا از بیماری‌های دیگر یا بیماری‌های مزمن رنج می‌بردند و تشخیص علائم آنها دشوار است زیرا بیماران در حال حاضر علائم دیگری نیز دارند. عفونت منتشر شده بیشتر بر مغز و سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد و موقعیتی مانند کما یا سایر مراحل روانی ایجاد می‌کند.
• پلک متورم زمانی است که یا پلک پایین یا بالا (یا هر دو) بزرگ شده و مایعاتی از چشم ترشح شود.
• فلج شدن عضلات پلک

پزشکان می‌گویند که بیماران با در نظر گرفتن این علائم به شکل عادی دیر به بیمارستان مراجعه می‌کنند. بخاطر شیوع عفونت چشم، چشم بعضی از بیماران به دلیل سرایت بیماری به مغز از طریق چشم، به وسیله جراحی تخلیه می‌شود. در بعضی موارد، هر دو چشم بیمار باید تخلیه شود و در برخی افراد آلوده‌تر، فک بیمار نیز باید جدا شود. این مورد اغلب در بیماران مبتلا به عفونت قارچ سیاه پس از بیماری کرونا دیده می‌شود.

اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به قارچ سیاه چیست؟

متوقف کردن تنفس هاگ‌ قارچ‌ها به دلیل پراکنده بودن آن‌ها در محیط غیرممکن است. در حال حاضر واکسنی برای توقف این بیماری نیست و مردمی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند، باید موارد زیر را رعایت کنند:

• بهداشت شخصی از جمله حمام کامل با اسکراب را رعایت کنید.
• از رفتن به اماکن در حال ساخت یا غبارآلود پرهیز کنید. در صورتی که رفتن به این اماکن اجباری است، حتما از ماسک N95 استفاده کنید.
• از انجام فعالیت‌هایی که با غبار و خاک ارتباط مستقیم دارند، خودداری کنید. در هنگام انجام فعالیت‌های مرتبط با خاک حتما از دستکش و کفش‌های بلند استفاده کنید.
• جراحات پوستی را با آب گرم و مایع ضدعفونی‌کننده تمیز کنید تا از ایجاد عفونت پوستی جلوگیری شود.
• اگر شما عمل پیوند سلول‌های بنیادی یا پیوند عضو داشته‌اید، با پزشک خود در مورد داروهای ضد قارچی برای جلوگیری از بیماری قارچ سیاه یا سایر عفونت‌های قارچی مشورت کنید.

آزمایش و تشخیص وجود قارچ سیاه در بدن

پزشک معالج بر اساس تاریخچه پزشکی، آزمایش‌های بدنی، علائم و نواحی عفونی، تعدادی آزمایش پزشکی و تصویربرداری تجویز می‌کند تا شواهدی مبنی بر وجود قارچ سیاه بیابد. آزمایش‌های ذیل می‌توانند در تشخیص عفونت قارچی کمک کند:

• تست آزمایشگاهی نمونه مایع از سیستم تنفسی.
• جمع‌آوری نمونه بافت برای بیوپسی.
• تصویربرداری پزشکی از جمله سی‌تی اسکن سینوس‌ها، ریه و سایر قسمت‌های بدن که مشکوک به وجود عفونت است.

روش‌های درمان قارچ سیاه چیست؟

موکورمایکوزیس یک بیماری جدی عفونی است که در صورت عدم درمان سریع آن، کشنده است. در مواردی که عفونت در مراحل اولیه تشخیص داده شد، اغلب بیماران کاملا بهبود یافتند. درمان‌های بیماری قارچ سیاه به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• داروهای ضد قارچی مانند آمفوتریسین بی لیپوزوم، پوساکونازول و ایساکونازول که از طریق سیاهرگ یا دهان مصرف وارد بدن می‌شود.
• اغلب نیاز به جراحی برای جدا کردن بافت عفونی است.

آمفوتریسین بی لیپوزوم یک داروی ضد قارچ موثر است که برای درمان عفونت‌های قارچی جدی مصرف می‌شود ولی عوارض جانبی قوی نیز دارد مانند وجود خون در مدفوع،‌مشکلات نورولوژیکی مانند تشنج، اختلال عملکرد کلیه، تجمع مایعات در ریه، زردی و سکته مغزی.

منبع: Pacehospital