واکسن آسترازنکا و توصیه‌هایی راجع به آن | عوارض واکسن آسترازنکا چه چیزهایی می‌تواند باشد؟زمان مطالعه ۷ دقیقه

واکسن استرازنکا به طور موقت برای افراد ۱۸ سال به بالا تأیید شده‌است. این واکسن از جمله واکسن‌های موجود در ایران است. در مورد واکسن استرازنکا و عوارض آن و این‌که برای چه افرادی توصیه می‌شود بیشتر بدانید.

برای آشنایی با انواع روش‌های ساخت واکسن توصیه می‌شود ویدئوی زیر را مشاهده کنید:

توصیه هایی در مورد واکسن استرازنکا

واکسن فایزر در بزرگسالان زیر ۶۰ سال ترجیح داده می‌شود. در افراد ۶۰ سال به بالا، مزایای واکسیناسیون با واکسن استرازنکا بیشتر از خطرات مربوط به واکسیناسیون است. در نتیجه برای افراد بالای ۶۰ سال واکسن استرازنکا در اولویت قرار دارد و به آن‌ها توصیه می‌شود واکسن‌ استرازنکا دریافت‌کنند. این توصیه برای جلوگیری از موارد زیر است:

• افزایش خطر پیامدهای شدید ناشی از کووید-۱۹ در افراد مسن (و در نتیجه سود بیشتر از واکسیناسیون)
• افزایش خطر بیماری ترومبوز با ترومبوسیتوپنی به‌دنبال دریافت واکسن استرازنکا در افراد زیر ۶۰ سال

به نظر می رسد خطر بیماری ترومبوز با ترومبوسیتوپنی در افراد ۶۰ سال به بالا وجود دارد، اما این خطر، نسبت به افراد جوان‌تر کم‌تر است. اگر زیر ۶۰ سال سن دارید و قبلا اولین دوز استرازنکا را تزریق کرده‌اید و عوارض جانبی غیرطبیعی‌ای را تجربه نکرده‌اید، دوز دوم استرازنکا را نیز دریافت کنید. این کار مصونیت بیشتری را در برابر بیماری های شدید ناشی از کووید-۱۹ برای شما فراهم می‌کند.

افرادی که قصد واکسیناسیون با واکسن استرازنکا را دارند، باید به عنوان بخشی از ارائه رضایت آگاهانه از عوارض احتمالی آن آگاه باشند. استرازنکا زمانی می‌تواند در بزرگسالان زیر ۶۰ سال مورد استفاده قرار گیرد که مزایای آن به وضوح بیشتر از خطرات آن برای فرد باشد و فرد بر اساس درک خطرات و مزایا، تصمیم آگاهانه برای تزریق آن گرفته باشد.

استفاده از واکسن استرازنکا در زمینه شیوع سویه دلتا کووید-۱۹ برای پیشگیری از عوارض کرونا

با توجه به افزایش خطر ابتلای افراد، هرکسی که بیش از ۴ هفته قبل واکسن استرازنکا دریافت کرده‌ است، باید برای تهیه دومین واکسن خود با ارائه‌‌دهنده واکسن خود تماس بگیرد. و دوز دوم خود را در اسرع وقت دریافت کند. مزایای واکسیناسیون با استرازنکا برای افراد ۶۰ سال به بالا بیشتر از خطرات آن است و واکسیناسیون برای این گروه در شرایط شیوع گونه دلتا، ضروری است.

می‌توانید مقاله تریتا در مورد کرونا دلتا را نیز مطالعه کنید.

دریافت واکسن استرازنکا

دو دوز واکسن استرازنکا برای تزریق مورد نیاز است. واکسن استرازنکا می‌تواند با خیال راحت بین ۴ تا ۱۲ هفته تجویز شود. افرادی که اولین دوز واکسن استرازنکا را بدون عوارض جانبی جدی دریافت کرده‌اند، باید دوز دوم را دریافت کنند. این شامل افراد زیر ۶۰ سال نیز می‌شود.

خطرات واکسیناسیون و عوارض واکسن آسترازنکا

مانند هر واکسنی، ممکن است بعد از دریافت واکسن کووید-۱۹ عوارض جانبی موقت داشته باشید. عوارض جانبی شایع پس از واکسن استرازنکا عبارتند از:

• درد یا حساسیت در محل تزریق
• خستگی
• سردرد
• درد عضلانی
• تب و لرز

اکثر عوارض جانبی خفیف و موقتی هستند و طی ۱ تا ۲ روز برطرف می‌شوند. مانند هر دارو یا واکسنی، ممکن است عوارض جانبی نادر و یا ناشناخته‌ای وجود داشته‌ باشد.

ترومبوز همراه با سندرم ترومبوسیتوپنی (TTS)

به نظر می‌‌رسد واکسن استرازنکا با یک عارضه جانبی نادر به نام ترومبوز همراه با سندرم ترومبوسیتوپنی (TTS) همراه است.

TTS چیست؟

TTS به معنی لخته شدن خون (ترومبوز) و پایین بودن سطوح پلاکت خون (ترومبوسیتوپنی) است. در استرالیا، علائم TTS بین ۴ تا ۴۲ روز پس از واکسیناسیون رخ داده است. لخته شدن خون می‌تواند در قسمت‌های مختلف بدن مانند مغز (که به آن ترومبوز سینوس وریدی مغزی یا CVST گفته می‌‌شود) یا در شکم ایجاد شود. مکانیسم ایجاد TTS به طور کامل شناخته نشده‌‌ است.

TTS چقدر رایج است؟

به طور کلی احتمال این عارضه جانبی بسیار کم است. اما برآورد می‌شود که این میزان در افراد زیر ۶۰ سال بیشتر باشد. برآوردهای اخیر از خطر مربوط به اولین واکسن استرازنکا در جدول زیر فهرست شده‌است:

ترومبوز همراه با سندرم ترومبوسیتوپنی معمولاً چه علائمی دارد؟

TTS نادر است و حدود ۴ تا ۴۲ روز پس از واکسیناسیون رخ می‌دهد. علائم می‌تواند شامل درد شکم و یا سردرد شدید باشد که با تسکین درد برطرف نمی‌شود. اطلاعات بیشتر در مورد علائم TTS در برگه اطلاعات بیمار در مورد واکسن استرازنکا و ترومبوز با سندرم ترومبوسیتوپنی موجود است. در صورت مشاهده این علائم، افراد باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

کدام گروه بیشتر در معرض خطر TTS هستند؟

میزان TTS گزارش شده در افراد جوان‌تر بیشتر است و ممکن است در زنان شایع‌تر نیز باشد. با این حال مواردی نیز در مردان و افراد مسن گزارش شده‌‌ است. هنوز مشخص نیست که آیا زنان در معرض خطر بیشتری هستند یا خیر. در برخی از کشورها بیشتر زنان نسبت به مردان واکسینه شده اند زیرا بخش بزرگی از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی خانم هستند و برای واکسیناسیون در اولویت قرار گرفته‌اند. بر اساس اطلاعات فعلی، همچنان مشخص نیست که آیا بیماری‌های قبلی می‌توانند به توسعه TTS کمک کند یا در صورت بروز آن بدتر شوند یا خیر.

توصیه‌هایی برای افرادی که در گذشته دچار لختگی خون شده‌اند

واکسن فایزر در افرادی که سابقه ترومبوز سینوس وریدی مغزی یا ترومبوسیتوپنی ناشی از هپارین دارند، با توجه به شباهت‌های این شرایط در TTS، ترجیح داده می‌شود. شما می‌توانید هنوز هم، واکسن استرازنکا را در صورت داشتن موارد زیر استفاده کنید:

• در گذشته انواع دیگر لخته‌های خون مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا آمبولی ریه را تجربه کرده‌اید
• سایر عوامل خطر برای لخته شدن خون برای شما وجود دارد.

هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد افرادی که سابقه لخته شدن خون را در گذشته داشته‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به TTS هستند. میزان کلی لخته شدن خون در کشورهایی که به طور گسترده از واکسن استرازنکا استفاده کرده‌اند، افزایش نیافته است. لخته شدن خون معمولاً در جمعیت رخ می‌دهد و همه لخته‌‌های خونی که پس از واکسن استرازنکا ایجاد می‌شوند، توسط واکسن ایجاد نمی‌شوند. اگر پس از واکسیناسیون دچار لخته خون شدید، پزشک می‌تواند آزمایش خون را برای تعیین علت انجام دهد.

توصیه برای افرادی که اولین دوز واکسن استرازنکا را دریافت کرده‌اند

تقریباً همه موارد TTS گزارش شده پس از اولین دوز واکسن رخ داده است. افرادی که اولین دوز خود را بدون عوارض جانبی جدی مصرف کرده‌اند، می‌توانند در دریافت دوز دوم خود اطمینان داشته‌ باشند.

توصیه هایی برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (نقص ایمنی)

افرادی که دچار نقص ایمنی سیستم هستند، افرادی هستند که دچار برخی بیماری‌ها هستند یا از داروهایی استفاده می‌کنند که سیستم ایمنی آنها را تضعیف می‌کند. افراد مبتلا به نقص ایمنی، از جمله افرادی که به HIV دچار هستند، بیشتر در معرض بیماری شدید ناشی از کووید-۱۹ هستند، از جمله خطر بیماری‌های شدید و مرگ. دولت استرالیا به افرادی که دارای نقص ایمنی هستند واکسن کووید-۱۹ را توصیه می‌کند. واکسن استرازنکا مانند «واکسن زنده» رفتار نمی‌کند. زیرا حامل آدنوویروس، به گونه‌ای اصلاح شده است که نمی‌تواند تکثیر شده یا به سلول‌های دیگر گسترش یابد و نمی‌تواند باعث عفونت شود. لذا این واکسن در افرادی که دارای نقص ایمنی هستند، ایمن است.

آزمایشات بالینی واکسن استرازنکا، افرادی که دچار نقص ایمنی بوده‌اند را شامل نمی‌شد، اما بسیاری از افراد با چنین شرایطی، اکنون در سراسر جهان واکسینه شده‌اند. آزمایش بالینی واکسن استرازنکا برای افرادی که دارای عفونت HIV پایدار هستند در حال انجام است و نتایج آن در چند ماه پیش‌بینی می‌شود. هنوز مشخص نیست که آیا استرازنکا در مقایسه با بقیه جمعیت، به همان اندازه در افراد دارای نقص ایمنی موثر است یا خیر. ممکن است موثرتر نباشد، بنابراین مهم است که سایر اقدامات پیشگیرانه مانند فاصله‌گذاری فیزیکی پس از واکسیناسیون را ادامه دهید.

در صورت بارداری یا شیردهی توصیه می‌شود

در صورت بارداری، شیردهی یا برنامه‌ریزی برای بارداری، واکسن فایزر گزینه مناسب‌تری است. واکسن فایزر، واکسن ترجیحی در بزرگسالان جوان است. با‌این‌حال، اگر برای شما مزایای واکسیناسیون بیشتر از خطرات آن باشد، هنوز می‌توانید واکسن استرازنکا را تزریق کنید.

توصیه برای افرادی که سابقه ابتلا به کووید-۱۹ دارند

اگر قبلاً به کووید-۱۹ مبتلا بوده‌اید، به پزشک واکسیناسیون خود اطلاع دهید. ممکن است ارائه دهنده شما توصیه کند که قبل از تزریق واکسن کووید-۱۹ تا ۶ ماه پس از بهبودی منتظر بمانید. اگر بیماری مستمر ناشی از کووید-۱۹ دارید، بهترین زمان واکسیناسیون را با پزشک معالج خود در میان بگذارید. هر کدام از مارک های واکسن کووید-۱۹ را می‌توان در افرادی با سابقه کووید-۱۹ استفاده کرد.

واکسن استرازنکا و کودکان

واکسن استرازنکا فقط به طور موقت برای استفاده در افراد ۱۸ سال یا بالاتر تأیید شده است و نمی‌تواند به افراد جوان‌تر تجویز شود. خطر ابتلا به کووید-۱۹، به ویژه نوع شدید آن، در کودکان کمتر از نوجوانان بزرگسال و بزرگسالان است.

می‌توانید مقاله تریتا در مورد علائم کرونا در کودکان را نیز مطالعه کنید.

منبع: HEALTH.GOV.AU