مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر (Wechsler Adult Intelligence Scale) یا به اختصار WAIS یک آزمون یا تست حافظه است که برای اولین بار در سال ۱۹۵۵ منتشر شد و برای اندازه‌گیری هوش در بزرگسالان و نوجوانان طراحی شده است. این آزمون توسط یک روانشناس به نام دیوید وکسلر ایجاد شد. وی معتقد بود هوش به جای یک عامل کلی، از تعدادی از توانایی‌های ذهنی مختلف تشکیل شده است.
تاریخچه تست حافظه وکسلر
وکسلر به سبب محدودیت‌های آزمون هوش استنفورد-بینه از آن ناراضی بود. شکایات اصلی او در مورد این آزمون شامل این موارد بود که این آزمون تنها یک امتیاز را به عنوان امتیاز نهایی به هر فرد نسبت می‌دهد، بر کارهای زمان‌بندی‌شده تاکید دارد و در واقع به طور خاص برای کودکان طراحی شده است، بنابراین نتایج آن برای بزرگسالان نامعتبر است.
در نتیجه، وکسلر یک تست جدید را در طی دهه ۱۹۳۰ ابداع کرد، که به عنوان مقیاس هوش وکسلر-بل‌وو شناخته می‌شود. این تست بعدا اصلاح شد و به عنوان مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر یا WAIS شناخته شد.
مقایسه تست حافظه وکسلر و تست استنفورد
یک نکته جالب توجه این است که آلفرد بینه، توسعه دهنده اولین آزمون هوش جهان، نیز بر این باور بود که هوش بسیار پیچیده‌تر از آنی است که صرفا با یک عدد توصبف شود. هدف از آزمون اصلی او کمک به شناسایی کودکانی بود که به کمک تخصصی در مدرسه نیاز داشتند و او احساس می‌کرد که عوامل منفرد مختلفی، از جمله سطح انگیزه کودکان، می‌توانند بر نمرات آزمون تاثیر بگذارند.
نکات زیر در مورد تست استنفورد قابل اشاره است:
- در سال ۱۹۳۹ معرفی شد.
- برای استفاده در کودکان طراحی شد.
- بر تست های زمان‌بندی‌شده تاکید دارد.
- فقط یک نمره هوش کلی را ارائه می‌دهد.
در حالی که در مورد تست حافظه وکسلر باید به این موارد اشاره کرد
- در سال ۱۹۵۵ معرفی شد.
- برای رفع نقاط ضعف تست استنفورد-بینه توسعه یافت.
- برای استفاده در بزرگسالان ایجاد شد.
- شامل چند آزمون فرعی زمان‌بندی‌شده است.
- تعدادی امتیاز مختلف را ارائه می‌دهد.
از یک لحاظ، تست حافظه وکسلر بازگشت به بسیاری از ایده‌هایی بود که بینه نیز از آن‌ها جانب‌داری کرده بود. در واقع شاخص WAIS به جای ارائه یک امتیاز کلی واحد، یک پروفایل از نقاط قوت و ضعف کلی فرد را ارائه می‌کند. یکی از مزایای این رویکرد این است که الگوی امتیازات نیز می‌تواند اطلاعات مفیدی را فراهم کند. برای مثال، نمره بالا در برخی زمینه‌ها و نمره پایین در برخی دیگر، ممکن است نشان دهنده وجود یک ناتوانی یادگیری خاص باشد.
همانند آزمون سنتی استنفورد-بینه، تست حافظه وکسلر نیز یک امتیاز کلی ارائه می‌کند. با این حال، وکسلر از یک روش متفاوت برای محاسبه این عدد استفاده کرده است. شاید مطلع باشید که نمرات نهایی در آزمون اولیه استنفورد-بینه، از تقسیم سن ذهنی به سن تقویمی محاسبه می‌شده است.
در WAIS، وکسلر نمرات فرد آزمون‌دهنده را با سایر افراد در گروه سنی عمومی خود مقایسه می‌کند. میانگین نمرات بر روی عدد ۱۰۰ ثابت شده است. تقریباً دو سوم تمام نمرات بین ۸۵ تا ۱۱۵ قرار می‌گیرند. نمرات آزمونی که بین این دو عدد قرار می گیرند، به عنوان هوش متوسط و نرمال در نظر گرفته می‌شوند. با گذر زمان، بسیاری از تست‌های هوش دیگر، از جمله نسخه مدرن استانفورد-بینه نیز روش وکسلر را اتخاذ کردند.
ویرایش‌های مختلف تست وکسلر
در طی سال‌ها چهار نسخه متفاوت از تست حافظه وکسلر وجود داشته است. این موارد عبارتند از:
- WAIS (۱۹۵۵): WAIS در ابتدا به عنوان بازبینی‌ای مقیاس هوش وکسلر-بل‌وو ایجاد شد که شامل مجموعه‌ای از آزمون‌های منتشر شده توسط وکسلر در سال ۱۹۳۹ بود. برخی از این آزمایش‌ها مواردی مانند برنامه آزمایش ارتش رابرت یرکس و مقیاس بینه-سایمون بودند. در نهایت WAIS اولین بار در فوریه ۱۹۵۵ توسط دیوید وکسلر منتشر شد.
- WAIS-R (۱۹۸۱): WAIS-R، فرم بازنگری شده WAIS بود که در سال ۱۹۸۱ منتشر شد و شامل ۶ خرده آزمون شفاهی و پنج آزمون عملکردی بود. آزمون‌های شفاهی عبارت بودند از: اطلاعات، درک، حساب، فاصله ارقام، شباهت‌ها و واژگان.
خرده آزمون‌های عملکردی نیز عبارت بودند از: چیدمان تصویر، تکمیل تصویر، طراحی بلوک، مونتاژ شی و وزن ارقام.
از نتیجه این آزمون سه عدد ضریب هوشی کلامی، ضریب هوشی عملکردی و ضریب هوشی در مقیاس کلی به دست می‌آمد. - WAIS-III (۱۹۹۷): WAIS-III، به عناون تجدید نظر بعدی در WAIS و WAIS-R، در سال ۱۹۹۷ منتشر شد. امتیازتی برای هوش کلامی، هوش عملکردی، و ضریب هوشی در مقیاس کلی، همراه با چهار شاخص ثانویه (استدلال ادراکی، سرعت پردازش، درک کلامی و حافظه کاری) را ارائه کرد.
- WAIS-IV (۲۰۰۸): نسخه فعلی تست حافظه وکسلر در سال ۲۰۰۸ منتشر شده و شامل ده خرده آزمون اصلی و همچنین پنج خرده آزمون مکمل است. علاوه بر این، آزمون WAIS-IV چهار امتیاز اصلی را ارائه می‌کند که عبارتند از:
-
- استدلال ادراکی
- سرعت پردازش
- درک کلامی
- حافظه کاری
WIS-IV دو نمره چکیده کلی از جمله ضریب هوشی مقیاس کامل و شاخص توانایی عمومی را ارائه می‌دهد. این سیستم در دهه ۱۹۶۰ از تست استنفورد-بینه پیشی گرفت. امروزه، تست حافظه وکسلر رایج‌ترین آزمون هوش در دنیا هم برای نوجوانان و هم برای بزرگسالان است.
خرده آزمون‌ها
شاخص درک کلامی شامل چهار آزمون است:
- شباهت‌ها: استدلال کلامی انتزاعی (به عنوان مثال، سیب و گلابی از چه نظر شبیه هم هستند؟).
- واژگان: درجه ای که فرد قادر به درک و بیان شفاهی واژگان است (به عنوان مثال، گیتار چیست؟).
- اطلاعات: درجه اطلاعات عمومی به دست آمده از فرهنگ (به عنوان مثال، رئیس جمهور روسیه کیست؟).
- درک: توانایی مقابله با قراردادها، قوانین و عبارات اجتماعی انتزاعی (به عنوان مثال، زدن دو نشان با یک تیر به طور استعاری به چه معناست؟)
شاخص استدلال ادراکی شامل پنج آزمون است:
- طراحی بلوک: ادراک فضایی، پردازش انتزاعی بصری و حل مسئله
- استدلال ماتریسی: حل مسئله انتزاعی غیرکلامی، استدلال استقرایی، استدلال فضایی
- پازل های بصری: استدلال غیر کلامی
- تکمیل تصویر: توانایی درک سریع جزئیات بصری
- وزن ارقام: استدلال کمی و قیاسی
شاخص حافظه کاری هم به وسیله سه آزمون محاسبه می‌شود:
- دامنه رقم: توجه، تمرکز، کنترل ذهنی (به عنوان مثال، اعداد ۱-۲-۳ را به ترتیب معکوس تکرار کنید)
محاسبات: تمرکز حین دستکاری مسائل ریاضی ذهنی (مثلا با یک دلار، چند تمبر ۴۵ سنتی می توان خرید؟)
ترتیب حروف-اعداد: توجه و حافظه کاری (به عنوان مثال، دنباله Q-1-B-3-J-2 را تکرار کنید، اما اعداد را به ترتیب عددی و سپس حروف را به ترتیب حروف الفبا قرار دهید)
در نهایت شاخص سرعت پردازش هم شامل سه تست است:
- جستجوی نماد: درک بصری، سرعت
- کدگذاری: هماهنگی بینایی-حرکتی، سرعت حرکتی و ذهنی
- کنسلیشن: سرعت بصری-ادراکی
سخن آخر در مورد تست حافظه وکسلر
اگر چه دلایل مختلفی برای استفاده از شاخص WAIS یا تست حافظه وکسلر وجود دارد، اما گاهی اوقات عصب‌شناسان و روان‌شناسان توان‌بخشی در افرادی که دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند از آن استفاده می‌کنند. آن‌ها می‌توانند از این آزمون برای مشاهده مناطقی از مغز که تحت تاثیر آسیب قرار گرفته‌‌‌اند و همچنین تعیین عملکرد شناختی استفاده کنند.
منبع: VeryWellMind، MentalHelp
