کراتین نوعی پروتئین است که در سلول‌های اپیتلیال روی سطح پوست یافت می شود. انواع مختلف کراتین مسئول رشد و ایجاد ساختار ناخن‌ها، مو و پوست هستند. کراتین یک پروتئین تشکیل‌دهنده فیلامنت میانی است که به عنوان مانع حفاظتی عمل می‌کند. سلامت ناخن، مو و پوست به مقدار کراتین موجود در بدن در هر زمانی بستگی دارد. در قلمرو حیوانات، کراتین در سم‌ها، پشم و پرهای آنان یافت می‌شود و می‌تواند برای استفاده در مکمل‌ها، برنامه‌های درمانی و دیگر محصولات برای کمک به سلامت مو، پوست و ناخن، استخراج و استفاده شود. در این مقاله از تریتا بررسی می‌کنیم که کراتین چیست و انواع آن کدامند. با ما همراه باشید.
کراتین چیست
کراتین نوعی پروتئین است که مو، پوست و ناخن‌ها را شکل می‌دهد و می‌تواند در اندام‌ها و غدد داخلی نیز یافت شود. کراتین می‌تواند از پر، شاخ و پشم حیوانات مختلف گرفته شود و به عنوان یک جز تشکیل‌دهنده در لوازم آرایشی مو به کار رود. از آنجایی که کراتین بلوک ساختاری موی شما است، برخی افراد معتقدند که مکمل‌های کراتین، محصولات و درمان‌های آن می‌توانند به تقویت موی شما کمک کنند و آن را سالم‌تر کنند.
انواع کراتین
۵۴ نوع کراتین وجود دارد که به طور ژنتیکی توسط ژنوم انسان کدگذاری شده و توسط بدن تولید می‌شود. از این ۵۴ نوع، نیمی از آن‌ها درون کیسه‌های ترشحی مو در سراسر بدن قرار دارند.
- نوع ۱: کراتین های نوع ۱ به عنوان نوع کوچک‌تر و اسیدی کراتین طبقه‌بندی می‌شوند. آن‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند که از نظر عملکردی در راستای هدف مشترک سلامت سلول‌های اپیتلیال در کنار یکدیگر کار می‌کنند.
- نوع ۲: کراتینوهای نوع ۲ بزرگ‌تر از همتایان نوع ۱ خود بوده و pH خنثی دارند که می‌تواند به تعادل در جفت شدن هر دو نوع در زمان سنتز پروتئین‌ها و تنظیم فعالیت سلول کمک کند.
- آلفا-کراتین‌ها: آلفا-کراتین‌ها نوع منحصر به فردی از کراتین هستند که در انسان‌ها و پشم پستانداران دیگر یافت می‌شوند. ساختار آلفا-کراتین، رشته‌ای و مارپیچی است و هر دو نوع کراتین نوع ۱ و نوع ۲ می‌توانند در دسته آلفا هم قرار گیرند.
- بتا-کراتین: بتا-کراتین‌ها به عنوان زنجیره‌های پلی‌پپتیدی طبقه‌بندی می‌شوند و تنها در پرندگان و خزندگان یافت می‌شوند، اگر چه این کراتین‌های این گونه نیز می‌توانند دارای آلفا-کراتین‌ها باشند. آن‌ها نقش مهمی در تکامل کلی پرندگان در طول تاریخ داشته‌اند. هم آلفا-کراتین‌ها هم بتا-کراتین‌ها به این حیوانات کمک می‌کنند تا ترکیب سازنده چنگال‌ها، فلس‌ها، منقار، پوست و پر خود را حفظ کنند.
ساختار و عملکرد کراتین چیست
ساختار و عملکرد پروتئین‌های کراتین توسط زنجیره‌های آمینو اسید آن‌ها تعیین می‌شود. این زنجیره‌ها در گونه‌های مختلف بسیار شبیه یکدیگر هستند. توالی‌های آمینو اسید انسان اشتراکاتی با گونه‌های گاوی و موش‌های صحرایی دارد.
کراتین نمی‌تواند در آب، حلال‌ها، اسیدها و یا مواد قلیایی حل شود، بنابراین وقتی که در معرض بسیاری از مواد شیمیایی بدن قرار می‌گیرد، ساختار آن تا حد زیادی دست‌نخورده باقی می‌ماند. پروتئین‌های کراتین برای حفظ اندازه و عملکرد کلی خود، بر هیدراتاسیون (آب) تکیه می‌کنند. برای توضیح این موضوع، اینطور فکر کنید که پشم پر از کراتین است. وقتی یک لباس پشمی در آب گرم شسته می‌شود، کوچک می‌شود. این به این دلیل است که وقتی برخی از پیوندهای مولکولی پروتئین‌های کراتین در دماهای بالا شکسته می‌شوند، طول آن‌ها کوچک‌تر می‌شود.
عارضه‌های مرتبط با کراتین چیست
هیپرکراتوز (وجود کراتین اضافی) می‌تواند منجر به انواع عارضه‌های مختلف شود. هیپرکراتوز می‌تواند به سبب التهاب ایجاد شود. هیپرکراتوز مرتبط با فشار زمانی رخ می‌دهد که تولید کراتین اضافی، به سبب ایجاد یک پاسخ محافظتی به آسیب‌دیدگی پوست باشد، در حالی که کراتوز غیر مرتبط با فشار بدون یک دلیل قابل‌شناسایی اتفاق می‌افتد و می‌تواند توسط ژنتیک ایجاد شود.
عارضه‌های مربوط به کراتین عبارتند از:
- کراتوز پیلاریس (پوست مرغ): اگر چه کراتوز پیلاریس می‌تواند ظاهر بدی داشته باشد اما به هیچ وجه خطرناک نیست. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که کراتین منافذ پوست را می‌بندد و کیسه‌های ترشحی مو را مسدود می‌کند.
- کراتوز آکتینیک: این عارضه پوستی باعث ایجاد ضایعاتی در بدن می‌شود که می‌تواند مانند کاغذ سمباده، احساس زبری داشته باشد. ضایعه‌ها به عنوان پیش ماده سرطان پوست در نظر گرفته می‌شوند و ممکن است پزشک پوست بیمار را تحت نظر داشته باشد و یا ضایعات را درمان کند.
- هیپرکراتوز اپیدرمولیتیک: این نوع هیپرکراتوز ارثی است و در هنگام تولد، در برخی از نوزادان وجود دارد.
- لیکن پلان ( خزه پوستی): لیکن پلان نوعی اختلال التهابی است که عموما سطوح خم کننده دست و پا را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند ناشی از تولید بیش از حد کراتین در بدن باشد.
درمان
درمان هیپرکراتوز به عارضه خاص بستگی دارد. مثلا برای لیکن پلان، ممکن است یک کرم کورتیکوستروئید توسط پزشک تجویز شود. در برخی موارد اما، ممکن است برای از بین بردن ضایعات کراتوز آکتینیک به کرایوسرجری (Cryosurgery) نیاز باشد. برای بیماری‌های ارثی مثل کراتوز پیلاریس، درمان مشخصی وجود ندارد.
کاربردهای مکمل‌های کراتین چیست
بسیاری از صنایع از مکمل‌های کراتین و یا ویتامین دیگری استفاده کرده‌اند تا کراتین را به عنوان محصولی برای حفظ یا بهبود سلامت مو، پوست و ناخن ارتقا دهند. صنعت زیبایی، کراتین را به عنوان راهی برای مبارزه با موهای آسیب‌دیده تبلیغ کرده است.
- محصولات مربوط به مو: کراتین اغلب جزیی از درمان‌های مربوط به مو است که برای موهای قوی‌تر و براق‌تر به کار می‌رود. بسته به نوع کراتین مورد استفاده، نتایج به طور گسترده‌ای متفاوت خواهد بود. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که در مورد کراتین حیوانی جدا شده، نتایج اثرگذاری به طور کلی کارایی کمتری را نشان می‌دادند.
- بیوتین: بیوتین یک نوع ویتامین B است که محبوبیت آن نیز افزایش یافته است، زیرا گفته می‌شود که تأثیر مثبتی بر توانایی بدن برای سنتز پروتئین‌هایی مانند کراتین دارد و در نتیجه منجر به سلامت پوست، مو و ناخن‌ها می‌شود.
- محلول کراتین: همان طور که قبلا ذکر شد، کراتین پروتئینی است به راحتی قابل حل شدن نیست. تولید شکل محلول پروتئین برای ورزشکارانی است که مایل به تکمیل پروتئین دریافتی خود در راستای بهبود عملکرد ورزشی‌شان هستند.
خطرات و عوارض جانبی کراتین چیست
اگرچه شواهد زیادی وجود ندارد که نشان دهد استفاده از کراتین به خودی خود برای مو، پوست و سلامت ناخن خطرناک است، اما مواد شیمیایی که ممکن است به درمان کراتینه مو اضافه شوند می‌توانند اثرات زیان‌آوری داشته باشند. قرار گرفتن در معرض فرمالدئید برای کسانی که به طور منظم از محصولات مو با کراتین استفاده می‌کنند، یک مشکل بوده است.
استفاده از فرمالدئید در این محصولات می‌تواند منجر به عوارضی از جمله موارد زیر شود:
- خارش و سوزش چشم
- سوزش بینی و گلو
- واکنش آلرژیک
- خارش پوست با یا بدون جوش
- تحریک پوست سر که ممکن است با سوختگی یا تاول ظاهر شود.
- تغییرات خلق و خو
- ریزش و آسیب مو
همچنین نشان داده شده است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض فرمالدئید دارای اثرات سرطان‌زا است.
جمع‌بندی
کراتین نوعی پروتئین است که سلامت و ساختار مو، پوست و ناخن ما را حفظ می‌کند. به عنوان مثال، کراتین بر بافت مو تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که مو صاف، موجی و یا مجعد باشد. از آنجایی که کراتین یک پروتئین طبیعی موجود در بدن است، استفاده از مکمل‌های کراتین به طور معمول ضروری نیست. اگر از نوعی هیپرکراتوز رنج می‌برید، یک متخصص پوست می‌تواند توصیه‌های درمانی‌ای را ارائه دهد تا شرایط شما را بهبود بخشد. مهم است که اگر به دنبال درمان با استفاده از مکمل‌های کراتین برای موهای خود هستید، با فردی متخصص مشورت کنید. این کار ممکن است در کوتاه‌مدت به شما کمک کند اما اثرات طولانی‌مدت برخی از محصولات می‌تواند به سلامتی شما آسیب برساند.
مخالفت با درمان‌های کراتینه که عاری از مواد شیمیایی و مواد ناخواسته مانند فرمالدئید هستند، به شما این فرصت را می‌دهد که بدون پذیرفتن هر گونه خطر غیر ضروری برای سلامتی عمومی خود، سلامت مو را بهبود بخشید.
منابع: VeryWellHealth، Healthline
