با آغاز فصول سرد سال خیلی از افراد دچار گلودرد میشوند. سالانه بیش از ۱۳ میلیون نفر به علت گلودرد به پزشک مراجعه می‌کنند. درد گلو حتی می‌تواند یکی از نشانه‌های عفونت کرونا ویروس باشد. در این مقاله از تریتا قصد داریم به انواع گلودرد، علائم آن و مهم‌تر از همه روش‌های درمان گلودرد بپردازیم.
گلودرد چیست؟
گلودرد احساس خشکی، درد یا سوزش در گلو است. درد گلو یکی شایع‌ترین علائم بیماری است. بیشتر گلودردها به دلیل عفونت یا عوامل محیطی مانند هوای خشک ایجاد می‌شود. اگرچه گلودرد ممکن است ناخوشایند باشد، اما معمولاً خود به خود برطرف می‌شود. گلودرد بر اساس بخشی از گلو که بر آن اثر می‌گذارد، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:
- فارنژیت دقیقا ناحیه پشت دهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- تونسلیت با تورم و قرمز شدن لوزه‌ها همراه است.
- لارنژیت تورم و قرمزی جعبه صدا یا حنجره است.
علائم گلودرد
علائم گلودرد بسته به علت ایجاد آن می‌تواند متفاوت باشد:
- خارش
- سوزش
- خشکی
- خلط گلو
- درد جزئی
هنگام بلع یا صحبت کردن ممکن است درد گلو افزایش یابد. در این حالت گلو یا لوزه‌ها نیز ممکن است قرمز و ورم کرده به نظر برسند. گاهی اوقات، لکه‌های سفید یا نواحی چرکی روی لوزه‌ها ایجاد می‌شود. این لکه‌های سفید بیشتر در گلودردهای عفونی ایجاد می‌شود.
گلودرد می تواند همراه با علائم دیگری هم باشد:
- گرفتگی بینی
- آبریزش بینی
- عطسه
- سرفه
- تب
- لرز
- غدد متورم در گردن
- خشن شدن صدا
- بدن درد
- سردرد
- مشکل در بلعیدن
- کاهش اشتها
علل گلودرد
علل گلودرد از عفونت تا زخم‌های داخلی متفاوت است. در اینجا هشت مورد از شایع‌ترین دلایل گلودرد آورده شده است.
۱– سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر عفونت‌های ویروسی
ویروس‌ها عامل ۹۰ درصد موارد گلودرد هستند. از جمله ویروس‌هایی که باعث گلودرد میشوند عبارتند از:
- سرماخوردگی
- انواع آنفولانزا
- مونونوکلئوز، یک بیماری عفونی است که از طریق بزاق منتقل می‌شود.
- سرخک، بیماری است که باعث ایجاد بثورات و تب می‌شود.
- آبله مرغان، عفونتی است که باعث ایجاد تب و بثورات خارش دار می‌شود.
- اوریون، عفونتی است که باعث تورم غدد بزاقی در گردن می‌شود.
۲– عفونت‌های باکتریایی
عفونت‌های باکتریایی نیز می‌توانند باعث گلودرد شوند. شایع‌ترین آن گلودرد استرپتوکوکی است که توسط باکتری‌های گروه استرپتوکوک ایجاد می‌شود. این باکتری عامل ایجاد تقریباً ۴۰ درصد موارد گلودرد در کودکان است. تونسیلیت و عفونت‌های منتقله از راه مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا نیز می‌توانند باعث گلودرد شوند.
۳– آلرژی
وقتی سیستم ایمنی بدن به عوامل حساسیت‌زا مانند گرده گل، پوشش گیاهی و موی حیوانات خانگی واکنش نشان می‌دهد، مواد شیمیایی آزاد می‌کند که علائمی مانند گرفتگی بینی، آبریزش چشم، عطسه و تحریک گلو را ایجاد می‌کند. مخاط بیش از حد در بینی می‌تواند به پشت حلق وارد شود. به این پدیده اختلال آبریزش از پشت بینی گفته شده و می‌تواند گلو را تحریک کند.
۴– هوای خشک
هوای خشک می‌تواند رطوبت دهان و گلو را کاهش دهد و باعث خشکی و خارش آن شود. این اختلال در ماه‌های سرد و با روشن بودن بخاری تشدید می‌شود.
۵– دود، مواد شیمیایی و سایر مواد تحریک‌کننده
بسیاری از مواد شیمیایی مختلف و سایر مواد موجود در محیط باعث تحریک گلو میشوند، از جمله:
- سیگار و سایر دودهای دخانیات
- آلودگی هوا
- محصولات بهداشتی و سایر مواد شیمیایی
۶– جراحت یا آسیب دیدگی
هرگونه آسیب، مانند ضربه یا بریدگی درناحیه گردن، می‌تواند باعث گلودرد شود. گیرکردن یک تکه غذا در گلو نیز می‌تواند باعث تحریک آن شود. تارهای صوتی و ماهیچه‌های گلوبر اثر استفاده مکرر تحت فشار قرار می‌گیرند. بنابراین فریاد زدن، بلند صحبت کردن یا آواز خواندن به مدت طولانی می‌تواند باعث ایجاد گلودرد شود. گلودرد یک شکایت رایج در بین مربیان و معلمان بدنسازی است، که اغلب مجبور به صحبت کردن با صدای بلند هستند.
۷– بیماری ریفلاکس معده (GERD)
بیماری ریفلاکس معده (GERD) وضعیتی است که در آن اسید معده به مری برمی‌گردد. این اسید مری و گلو را می‌سوزاند و باعث علائمی مانند سوزش سر دل و رفلاکس اسید می‌شود.
۸– تومور
تومور گلو، حنجره یا زبان از علل شایع گلودرد نیست، ولی گلودردهایی که به علت سرطان ایجاد میشوند با گذر زمان از بین نمی‌روند.
درمان گلودرد
درمان‌های خانگی
بیشتر گلودردها را می‌توانید در خانه درمان کنید. سعی کنید استراحت کافی داشته باشید تا به سیستم ایمنی بدن خود فرصت مبارزه با عفونت را بدهید.
برای تسکین یا درمان گلودرد می‌توانید:
- مخلوط آب گرم و نیم تا یک قاشق چای‌خوری نمک غرغره کنید.
- برای تسکین درد، مایعات گرم ماند چای داغ با عسل، سوپ یا آب گرم با لیمو بنوشید. دمنوش‌های گیاهی نیز تسکین‌دهنده‌های بسیار خوبی برای گلودرد هستند.
- غذاهای خنک یا نرم بخورید.
- با خوردن یک غذای سرد مثل بستنی گلوی خود را خنک کنید.
- یک تکه آب نبات یا شکلات سفت را به آرامی بمکید اما به دلیل خطر خفگی، به کودکان خردسال چیز کوچک و سختی برای مکیدن ندهید.
- از دستگاه بخور برای افزایش رطوبت هوا استفاده کنید.
- از استعمال دخانیات یا حضور در مکانهای دودزا خودداری کنید.
- سعی کنید کمتر صحبت کنید تا درد گلو بهتر شود.
درمان‌های دارویی
برای درمان گلودرد یا تسکین آن می‌توانید از داروهای زیر استفاده کنید.
داروهای بدون نسخه که درد گلو را تسکین می‌دهند شامل موارد زیر است:
- استامینوفن (تیلنول)
- ایبوپروفن (ادویل، مورتین)
- آسپرین
از دادن آسپیرین به کودکان و نوجوانان خودداری کنید، زیرا منجر به یک بیماری نادر به نام سندرم ری می‌شود.
هم‌چنین می‌توانید از روش‌های درمان گلودرد زیر استفاده کنید که درد را به مقدار قابل توجهی کاهش می‌دهد:
- اسپری گلودرد حاوی مواد ضد‌عفونی‌کننده مانند فنل یا مواد خنک‌کننده مانند منتول یا اکالیپتوس
- قرص سرفه
- شربت سرفه
- برخی گیاهان دارویی مانند نارون لغزنده، ریشه مارشمالو و ریشه شیرین بیان به عنوان داروی گلودرد فروخته میشوند. البته شواهد زیادی برای اثربخش بودن آنها وجود ندارد، اما یک تحقیق نشان داد که چای گیاهی Throat Coat که شامل هر سه گیاه ذکر شده است، می‌تواند بر کاهش درد تاثیرگذار باشد.
داروهایی که اسید معده را کاهش می‌دهند هم می‌توانند به بهبود گلودرد GERD کمک کنند. این داروها شامل موارد زیر هستند:
- آنتی اسیدها مانند تامز، مالوکس، رولایدز و میلانتا برای خنثی کردن اسید معده
- بلوکرها مانند سایمتیدین (تاگامت HB)، فاموتیدین (پپسید AC) و رانیتیدین (زانتاک) برای کاهش تولید اسید معده.
- مهارکننده‌های پروتون پمپ (PPI) مانند لانسوپرازول (پرواسید ۲۴) و امپرازول (پریلوزک، زگرید OTC) برای جلوگیری از تولید اسید.
کورتیکواستروئیدهای با دوز کم نیز می‌توانند بدون ایجاد عوارض جانبی جدی در کاهش گلودرد کمک کنند.
چه موقع از آنتی بیوتیک استفاده می‌شود؟
توجه کنید که آنتی بیوتیک‌ها فقط عفونت‌های ناشی از باکتری را درمان می‌کنند و تاثیری بر عفونت‌های ویروسی ندارند. برای جلوگیری از عوارض جدی تر گلودردهای میکروبی مانند ذات الریه، برونشیت و تب روماتیسمی حتما باید از آنتی بیوتیک استفاده شود. آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند درد گلو را تقریباً در یک روز و خطر تب روماتیسمی را در بیش از دو سوم موارد کاهش دهند.
پزشکان گوش، حلق و بینی معمولاً آنتی بیوتیک‌ها را برای یک دوره حدودا ۱۰ روزه تجویز می‌کنند. توجه کنید که حتی در صورت بهبودی نسبی باید تمام داروها را مصرف کنید. متوقف کردن مصرف آنتی بیوتیک می‌تواند منجر به فعال ماندن برخی باکتری‌ها و ابتلای مجدد شود.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید؟
گلودردهایی که در اثر عفونت ویروسی ایجاد می‌شود، معمولاً طی دو تا هفت روز خود به خود بهبود می‌یابد. با این وجود برای برخی از موارد گلودرد باید به پزشک متخصص گوش ،حلق و بینی مراجعه کرد.
در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، با پزشک خود تماس بگیرید:
- گلودرد شدید
- مشکل در بلع
- مشکل در تنفس یا درد هنگام تنفس
- درد هنگام باز کردن دهان
- درد مفاصل
- تب بالاتر از ۱۰۱درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد)
- درد یا خشکی گردن
- درد گوش
- وجود خون در بزاق یا خلط
- گلودردی که بیش از یک هفته طول می‌کشد
تشخیص گلودرد
در طول معاینه، پزشک در مورد علائم شما سوال می‌کند و با استفاده از یک چراغ قوه می‌تواند پشت گلو را از نظر قرمزی، تورم و لکه‌های سفید بررسی کند. پزشک هم‌چنین ممکن است دو طرف گردن شما را حس کند تا ببیند آیا غدد متورم دارید یا خیر.
اگر پزشک مشکوک به گلودرد چرکی یا استرپتوکوکی باشد، برای تشخیص آن کشت گلو انجام می‌شود. پزشک با استفاده از یک سواب نمونه‌ای از مخاط شما را برای آزمایش باکتری‌های استرپتوکوک جمع می‌کند. با تست سریع استرپتوکوک، پزشک نتایج را ظرف چند دقیقه دریافت می‌کند.
برای تأیید تشخیص، نمونه به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا آزمایش شود. یک تست آزمایشگاهی یک تا دو روز طول می‌کشد؛ اما به طور قطعی می‌تواند گلودرد شما را نشان دهد.
گاهی اوقات ممکن است برای فهمیدن علت گلودرد به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشید. در این حالت می‌توانید به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
عفونت‌های ویروسی و باکتریایی و هم‌چنین مواد تحریک‌کننده و صدمات فیزیکی دلیل اکثر گلودردها هستند. علاوه بر این اکثر گلودردها طی چند روز و بدون درمان دارویی بهبود می‌یابند.
استراحت، نوشیدن مایعات گرم، غرغره آب نمک و مصرف داروهای بدون نسخه در دسته درمان‌های خانگی برای درمان گلودرد می‌توانند به تسکین درد گلو کمک کنند.
گلودردهای عفونی و باکتریای با آنتی بیوتیک درمان میشوند.در این حالت پزشک می‌تواند از تست استروپتوکوک برای تشخیص عامل بیماری استفاده کند.
در صورت بروز علائم شدیدتر مانند مشکل در تنفس یا بلع، تب بالا یا خشکی گردن به پزشک متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کنید.
منبع: Healthline
