سردرد کرونا | تفاوت سردرد کرونا با سایر سردردها | توصیه به افرادی که میگرن دارندزمان مطالعه ۱۱ دقیقه

در حال حاضر، جهان با پاندمی در حال پیشرفت ویروس کرونا مواجه است. با افزایش تعداد مبتلایان به ویروس کرونا، مردم هر روز وحشت زده می‌شوند. امروزه مردم حتی اگر دچار کسالت، سرماخوردگی معمولی یا سردرد شده باشند، دچار اشتباه می‌شوند و احتمال می‌دهند که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. طبق تحقیقات اخیر، سردردهای مزمن به عنوان یکی از علائم کووید-۱۹ شناسایی شده‌اند. تب، سرفه و تنگی نفس  هم دیگر نشانه‌هایی هستند که با ویروس کرونا همراه می‌شوند. کووید-۱۹ یک بیماری تنفسی است که بر ریه‌ها تاثیر می‌گذارد. این بیماری از ویروس کرونا ناشی می‌شود که در اصطلاحات بالینی آن را با نامSARS-CoV-۲ می‌شناسند. آیا سردرد یک علامت شایع ابتلا به کووید-۱۹ است؟ تفاوت سردرد کرونا با سایر سردردها چیست؟ در این مقاله از تریتا به این سوالات، پاسخ خواهیم داد و نگاه دقیق‌تری به بیماری کووید-۱۹ و سردرد ناشی از آن می‌اندازیم.

قبل از مطالعه‌ی مقاله برای آشنایی بیشتر با ساختار کرونا ویروس می‌توانید ویدئوی زیر را مشاهده کنید.

تاثیر ویروس کرونا بر دستگاه عصبی به چه صورت است؟

نتایج یک گزارش جدید در چین نشان می‌دهد که تعداد زیادی از افرادی که به بیماری کرونا مبتلا می‌شوند، ممکن است علائم عصبی را نیز تجربه کنند. با توجه به گفته‌های افراد مبتلا به این بیماری که می‌گفتند حس چشایی و بویایی خود را از دست داده‌اند، در حال حاضر با توجه به شیوع نسبتا بالای سایر علائم مرتبط با مغز، مشخص می‌شود که ویروس کرونا می‌تواند اثرات نورولوژیک قابل‌توجهی بر روی افراد خاصی داشته باشد و این چیزی است که تا کنون در مورد تاثیر عصب‌شناختی ویروس کرونا می‌دانیم. رایج‌ترین علائم عصبی ویروس کرونا، سردرد و درد عصبی است.

در گزارش مذکور که ۲۱۴ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ مورد بررسی قرار گرفته بودند، مشخص شد که افراد مبتلا، علاوه بر علائم تنفسی، به طور مکرر اثرات عصبی را نیز تجربه کرده‌اند. از بین افرادی که در این گروه بودند، ۳۶% برخی از انواع علائم عصبی را تجربه کرده بودند. سردرد در ۱۳%، سرگیجه در ۱۷% و التهاب عضلانی و درد عصبی در ۱۹%  از بیماران دیده شده بود. به طور کلی، هر چه عفونت ناشی از کووید-۱۹ شدیدتر شود، عوارض عصبی شدیدتر و شدیدتر می‌شود. در بعضی از افراد این علائم عصبی همراه با علائم تنفسی، مانند سرفه یا تب دیده می‌شد. اما در موارد دیگر، افراد علائم عصبی را به تنهایی و بدون هیچ نشانه‌ای از مشکلات دستگاه تنفسی تجربه کرده بودند.

بنا به گفته کارشناسان بهداشت، جای تعجب نیست که ویروس کرونا با سیستم عصبی تعامل می‌کند. محققان با نگاهی به ویروس‌های SARS و Mers دریافتند که این ویروس‌ها علاوه بر سیستم عصبی مرکزی (‏مغز)‏، بر سیستم عصبی محیطی (‏عضلات و اعصاب) ‏نیز تاثیر می‌گذارند و باعث بروز برخی عوارض عصبی تهدید کننده از جمله سکته مغزی، تشنج، آنسفالیت و مننژیت می‌شوند. همچنین مشاهده عوارض عصبی از سردرد و مشکلات تمرکز گرفته تا سکته و تشنج در افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی دیگر مثل آنفولانزا و ذات‌الریه نیز بی‌سابقه نبوده است. لذا دور از ذهن نیست که تصور کنیم چنین عوارضی ممکن است برای کووید-۱۹ هم رخ بدهد.

بنا به گفته کارشناسان سلامت، چند دلیل وجود دارد که کووید-۱۹ می‌تواند باعث بروز مشکلات عصبی شود. اولین دلیل این است که مردم ممکن است عفونت اولیه را تجربه کنند که اساسا به این معنی است که ویروس پشت بینی (‏نازوفارنکس)‏ را آلوده کرده است و راه خود را به سمت مغز باز می‌کند. ایگور کورالنیک، رئیس بیماری‌های عفونی اعصاب و عصب‌شناسی جهانی در دانشکده پزشکی فینبرگ دانشگاه نورث وسترن، می‌گوید که این دو ناحیه فاصله زیادی از بکدیگر ندارند و لذا مسافتی که ویروس باید طی کند، طولانی نیست.

بنا به گفته‌های روهان آرورا، یکی از مسئولان بیمارستانی در نیویورک، ویروس کرونا می‌تواند از طریق خون و یا چیزی به نام «گسترش نورونی» که در آن به نوعی سلول‌های عصبی با یکدیگر صحبت می‌کنند، در سراسر بدن پخش شود. سپس ویروس به گیرنده‌ای در بدن به نام ACE-۲ متصل می‌شود، که در ابتدا در ریه‌ها قرار دارد (‏از این رو عفونت ناشی از کووید-۱۹ در ریه دیده می‌شود)‏. در ادامه دکتر کورالنیک می‌گوید:«اما ACE – ۲ در دیگر بخش‌های بدن از جمله سیستم عصبی و مجراهای منتهی به مغز نیز وجود دارد».

مکانیزم احتمالی دیگر در پس علائم عصبی، عفونت ثانویه نامیده می‌شود که به این معنی است که عفونت تنفسی فرد فشار زیادی بر روی بدن وارد می‌کند و باعث ایجاد یک مشکل عصبی عمده می‌شود. دکترکورالنیک می‌گوید: «برای مثال، اگر کسی در تنفس مشکل داشته باشد و اکسیژن کافی در بدن و مغز خود نداشته باشد، عملکرد ذهنی او دچار تغییر خواهد شد». ذات‌الریه و سندرم زجر تنفسی، دو عارضه شدید مشاهده‌شده در افراد مبتلا به کووید-۱۹، می‌توانند باعث نارسایی متعدد اعضا شوند و به مغز آسیب برسانند. در واقع، مغز اندامی است که بیش‌ترین آسیب را از کمبود اکسیژن می‌بیند. دکتر آرورا بر این باور است که ممکن است علائم عصبی در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن نمود بیشتری داشته باشد. بسیاری از افرادی که با فرم جدی‌تری از کووید-۱۹ درگیر می‌شوند، در حال حاضر دارای عوامل خطر اساسی، مانند فشار خون بالا یا بیماری‌های قلبی هستند. از آنجا که کووید-۱۹ می‌تواند باعث بدتر شدن بیماری‌های حال حاضر یک نفر بشود، می‌تواند عامل سکته، تشنج یا تغییر هوشیاری باشد.

آیا سردرد نشانه‌ی رایج بیماری کووید-۱۹ است؟

سردرد نشانه بالقوه بیماری کووید-۱۹ است و چیزی است که به سبب عفونت ناشی از ویروس کرونا بروز پیدا می‌کند. تا به امروز، بروز سردرد هم در مراحل اولیه و هم در مرحله عفونت بیماری کووید-۱۹ گزارش شده‌ است و احتمالا شدت سردرد با شدت وخامت بیماری هم در ارتباط است. همچنین سردرد می‌تواند نشانه کووید-۱۹در افراد مبتلا به میگرن نیز باشد. در این موارد، وقوع سردرد قبل از شروع دیگر علائم معمول کووید-۱۹ مثل تب و سرفه گزارش شده‌ است. تحقیقات نشان داده‌ است وقوع سردرد در حدود ۱۱ تا ۳۴ درصد از بیمارانی که بستری شده‌اند رخ داده‌ است. البته این عدد با توجه به جامعه آماری مورد بررسی متفاوت است. چنین تخمینی با گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) و مرکز کنترل و پیش‌گیری از بیماری‌ها (CDC) مطابقت دارد:

• در یکی از گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی که بیش از ۵۵۰۰۰ مورد تایید شده کووید-۱۹ را مورد بررسی قرار داده است، بروز سردرد در ۱۳.۶ درصد از بیماران گزارش شده‌ است.
• ​​​​​​​​گزارش CDC هم در مورد افراد بستری‌‌ شده با کووید-۱۹ نشان می‌دهد که بسته به سن افراد، سردرد بین ۹.۶ تا ۲۱.۳ درصد افراد وجود داشته است و یکی از علایم شایع در افراد زیر ۶۵ سال می‌باشد.

آیا هر سردردی، سردرد کرونا است؟ | تفاوت سردرد کرونا با سایر سردردها کدام است؟

سردرد یک از رایج‌ترین مشکلات مربوط به سلامت است. در حال حاضر، ویژگی‌های دقیق سردرد کرونا به درستی مشخص نشده است و همین موضوع می‌تواند تشخیص سردرد کرونا را از انواع دیگر سردرد دشوار سازد. با این حال گزارش‌های موجود، ویژگی‌های زیر را برای سردرد کرونا شرح داده‌‌اند:

• شدت سردرد کرونا متوسط تا شدید است.
• باعث احساس ضربان یا احساس فشار می‌شود.
• در هر دو طرف سر رخ می‌دهد.
• ممکن است وقتی خم می‌شوید، احساس بدتری داشته باشید.

تفاوت سردرد کرونا با میگرن چیست؟

تفاوت سردرد کرونا با سایر سردردها مانند میگرن در برخی نکات است. برای افرادی که حملات میگرنی را تجربه می‌کنند، سردرد کرونا به عنوان یک سردرد ملایم تا شدید توصیف شده‌ است. با این حال، بر خلاف سردرد ناشی از میگرن، سردرد کرونا با دیگر علائم شایع میگرن مانند حساسیت به نور و صدا به وجود نمی‌آید. همانند دیگر بیماری‌های ویروسی، سردرد کرونا می‌تواند با تب همراه باشد. در حالی که تب با میگرن و انواع دیگر سردردها مثل سردردهای تنشی و خوشه‌ای بی‌ارتباط و غیرمعمول است. این موضوع می‌تواند تفاوت سردرد کرونا با سایر سردردها باشد. اگر سردرد دارید و نگران هستید که به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اید، دمای بدن خود را اندازه بگیرید و دیگر علائم مربوط به کووید-۱۹ را ارزیابی کنید. در صورت داشتن علائم دیگر کووید-۱۹ بهتر است خود را برای تست کرونا آماده کنید.

دیگر علائم هشدار دهنده کووید-۱۹  کدام هستند؟

اگر چه سردرد یک نشانه بالقوه از کووید-۱۹ است اما نشانه‌های دیگری نیز وجود دارند که بیشتر از سردرد شایع هستند. این موارد عبارتند از:

• تب
• خستگی
• سرفه
• تنگی نفس
• گلودرد
• بدن‌درد
• آبریزش بینی
• علایم گوارشی مانند تهوع، استفراغ و اسهال
• از دست دادن حس بویایی و چشایی

برای آشنایی بیشتر با علائم کرونا ویروس می‌توانید ویدئوی زیر را تماشا کنید.

راهی برای تسکین سردرد کرونا وجود دارد؟

در ادامه برای کاهش سردرد در خانه چند راهکار پیشنهاد می‌شود که اگر به خاطر کووید-۱۹ و یا دلایل دیگر دچار آن شدید، می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید. برای مثال:

• از داروهای بدون نسخه استفاده کنید. مصرف یک داروی مسکن مثل استامینوفن، آسپرین و یا ایبوپروفن می‌تواند به تسکین درد و کاهش تب کمک کند.

• از کمپرس سرد استفاده کنید. استفاده از کمپرس سرد بر روی پیشانی می‌تواند به تسکین سردرد کمک کند. همچنین اگر تب دارید، استفاده از کمپرس می‌تواند در پایین آوردن دمای بدن موثر واقع شود
• ماساژ ملایم را امتحان کنید. ماساژ دادن منظم اطراف پیشانی و یا شقیقه‌هایتان در طول سردرد می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
• کمی استراحت کنید. اگر سردرد شدیدی دارید، سعی کنید کمی دراز بکشید و چشم‌هایتان را ببندید.

در حالی که بیشتر موارد مبتلا به کووید-۱۹، به سطح خفیف آن دچار می‌شوند، در برخی افراد این بیماری می‌تواند شدت یابد و گسترش پیدا کند. این حالت معمولا ۵ تا ۸ روز پس از بروز علائم ابتدایی اتفاق می‌افتد.

توصیه‌هایی به افرادی که دچار میگرن هستند | مدیریت میگرن در طول ابتلا به کووید-۱۹

دچار بودن به میگرن، خطر ابتلا به کووید-۱۹ را افزایش نمی‌دهد، اما همه‌گیری کرونا، می‌تواند به خاطر محدودیت‌هایی که با خود همراه می‌آورد، مانند از دست دادن شغل و زیان‌های اقتصادی‌، تاثیر منفی بیشتری بر افرادی که دچار میگرن هستند، بگذارد. علاوه بر این، برخی از علائم ویروس کرونا، مانند تهوع و ناراحتی‌های گوارشی می‌توانند علائمی شبیه به علائم میگرن داشته باشند. نشانه‌های دیگر کووید-۱۹، مانند سردرد، آبریزش بینی، مشابه علائم عفونت‌های سینوسی هستند که در میان افراد مبتلا به میگرن و یا آلرژی رایج است. اگر هر کدام از این علائم در طول حمله میگرن بدتر از حد معمول به نظر می‌رسند، برای مشاوره و توصیه برای درمان، به پزشک مراقبت‌های اولیه و یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. در ادامه توصیه‌هایی برای کاهش درد میگرن در طول پاندمی کرونا پیشنهاد می‌شود:

• استفاده از شوینده‌های بدون رایحه: هنگام شستن دست‌ها سعی کنید از آب و صابونی استفاده کنید که رایحه تندی نداشته باشد؛ چرا که قرار گرفتن در معرض بو، ممکن است باعث بروز یک حمله‌ی میگرنی شود.
• مراقبت در هنگام لمس صورت: توصیه می‌شود که افراد برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا، سعی کنند به صورت و یا چشم‌هایشان دست نزنند. با این حال این کار ممکن است برای افراد مبتلا به میگرن، که معمولا سر خود را نگه می‌دارند و یا در طول حمله شقیقه‌‌ی خود را مالش می‌دهند دشوار باشد، اما به خصوص مهم است که مراقب باشید دست‌ها را از سر و صورت خود دور نگاه دارید. اگر از دستگاه ضدمیگرنی استفاده می‌کنید که سر، صورت و یا گردن را تحریک می‌کند، مطمئن شوید که آن را از قبل ضد عفونی کرده باشید.
• مراقبت از خود: تغییرات ناگهانی در سبک زندگی می‌توانند باعث حمله میگرنی شوند، بنابراین مهم است که  برنامه منظمی داشته باشید که شامل خواب کافی و وعده‌های غذایی منظم و مدیریت استرس باشد.
• ورزش: برای اجتناب از بی‌تحرک بودن در تنهایی، سعی کنید فعالیت بدنی داشته باشید. در حالی که ممکن است ورزش باعث حمله میگرنی در برخی افراد شود، نشان‌ داده شده‌ است که در برخی دیگر باعث پیشگیری از میگرن می‌شود. از آن جا که چاقی با حالات شدید میگرن مرتبط است، ورزش کردن به شما کمک می‌کند که وزن خود را متعادل نگه دارید.
• غذا: رژیم غذایی پرفیبر، کم‌چربی، سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. همچنین از هر غذایی که می‌دانید با حملاتی میگرنی‌تان در ارتباط است، اجتناب کنید.
• داروها: مطمئن شوید که به اندازه کافی داروهای پیش‌گیری‌کننده از میگرن را در اختیار دارید. اگر داروی فعلی شما حملات میگرنی‌تان را کنترل نمی‌کند و یا باید تزریقات خود را به تعویق بیندازید، با پزشک خود در مورد یک گزینه پیش‌گیری دیگر صحبت کنید. در ابتدا به بیمارانی که داروهای پیش‌گیری‌کننده مصرف می‌کردند، توصیه می‌شد که در صورت مثبت شدن تست کووید-۱۹، با پزشک خود در مورد مصرف این داروها صحبت کنند، زیرا تصور می‌شد که این داروها باعث بدتر شدن علائم بیماری می‌شوند اما مقاله اخیر منتشر شده در زمینه کاردیولوژی توسط دانشگاه علوم پزشکی آمریکا، اطمینان می‌دهد که این داروها باعث بدتر شدن علائم کووید-۱۹ نمی‌شوند و بسیاری از جوامع حرفه‌ای استفاده از آن‌ها را توصیه می‌کنند.

نتیجه‌گیری

سردرد نشانه بالقوه کووید-۱۹ است. اما شواهد فعلی نشان می‌دهند که داشتن سردرد، نسبت به دیگر علائم کووید-۱۹ مانند تب، سرفه، خستگی و تنگی نفس رواج کمتری بین مبتلایان داشته است. سردرد کرونا هم در مراحل اولیه و هم در مراحل بعدی بیماری وجود دارد و گاهی با تب همراه است و شدت آن متوسط تا شدید است و اغلب هر دو طرف سر را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. همچنین برخی از داروها، استراحت و کمپرس سرد می‌توانند به کاهش سردرد کمک کنند.

​منابع: HealthLine، Brain&Life، Huffpost